Luchtfoto uit Tweede Wereldoorlog toont Blauwe Toren

 

Ama­teur­ar­che­o­loog Arie Saak­es deed enke­le maan­den gele­den een spec­ta­cu­lai­re vondst. Op een lucht­fo­to van de Roy­al Air For­ce uit 1944 meen­de hij de con­tou­ren van het don­jon van de Blau­we Toren te zien.

Luchtfoto’s kun­nen veel inte­res­san­te infor­ma­tie over arche­o­lo­gi­sche vind­plaat­sen ople­ve­ren, maar niet iede­re opna­me is geschikt.

Luchtfoto uit Tweede Wereldoorlog toont donjon Blauwe Toren in de Duveltjesgracht te Gorinchem

Arie Saak­es

De foto moet aller­eerst op een hel­de­re, liefst kou­de, dag geno­men zijn. Ook tijd­stip, hoog­te, reso­lu­tie en de hoek waar­in de opna­me is gemaakt, zijn bepa­lend. Boven­dien is het zon­der goe­de voor­ken­nis van het gebied niet een­vou­dig te bepa­len wat je pre­cies op de foto ziet.

Arie Saak­es bestu­deert al vijf jaar kaar­ten en lucht­fo­to’s. In eer­ste instan­tie geloof­de hij zijn ogen niet en ging daar­na tien­tal­len ande­re luchtfoto’s onder­zoe­ken. Uit­ein­de­lijk lever­de dit nog negen ande­re ver­ge­lijk­ba­re foto’s op. De opna­mes date­ren tus­sen 1933 en 1986. De kwa­li­teit is wel­is­waar wis­se­lend, maar alle negen tonen tel­kens dezelf­de ron­de con­tou­ren weer­spie­geld in het water van de Duveltjesgracht.

Reconstructie ligging Blauwe Toren

Recon­struc­tie lig­ging Blau­we Toren

Reconstructie ligging Blauwe Toren te Gorinchem

Pro­jec­tie Blau­we Toren op Goog­le Maps door Arie Saakes

Bevestiging

De  R.A.F. foto beves­tigt de eer­de­re recon­struc­ties zoals gemaakt door Anne­ma (zie onder). Opval­lend is wel dat de door­sne­de van het don­jon op de foto klei­ner lijkt dan tot dus­ver op basis van bere­ke­nin­gen werd aan­ge­no­men. Een eer­de­re ver­on­der­stel­ling dat dit moge­lijk door weer­spie­ge­ling in het gracht­wa­ter werd ver­oor­zaakt gaat niet op. Op basis van de ont­werp­te­ke­ning door Jacob Kemp, waar­op de Blau­we Toren nog onder­deel uit­maakt van de nieu­we ves­ting ; lijkt het  dat we de bin­nen­zij­de van de toren zien, dus zon­der ommu­ring. De kaart van Kemp werd op schaal gete­kend. De dia­me­ter van de bin­nen­zij­de van het don­jon ligt tus­sen de 26 en 27 meter. Deze afme­ting komt goed over­een met wat we op de lucht­fo­to zien. Maar hoe dan ook : zon­der een nader arche­o­lo­gisch onder­zoek ter plek­ke blijft alles voor­als­nog theorie.

Detail stadsplattegrond door Abraham Kemp (1592-1597)

Detail stads­plat­te­grond door Abra­ham Kemp (1592−1597)

Detail kaart Symon en Cornelis Jansz uit 1592

Detail kaart Symon en Cor­ne­lis Jansz uit 1592

Detail stadsplattegrond door Jacob van Deventer (1558)

Detail stads­plat­te­grond door Jacob van Deven­ter (1558)

Tekening Jacob van Deventer geprojecteerd op Google Maps

Teke­ning Jacob van Deven­ter gepro­jec­teerd op Goog­le Maps

Tweede Wereldoorlog

De foto is mid­den in de Hon­ger­win­ter bij hel­der vries­weer (Den Bilt ‑3,8°) geno­men. Opval­lend is de wir­war van loop­gra­ven en geschut­put­jes Bui­ten de Water­poort en op de ves­ting. Het gehe­le gebied was een maand ervoor ont­ruimd en niet lan­ger toe­gan­ke­lijk voor de bewo­ners van de stad. De aan­leg­plaats voor de veer­bo­ten is met rood krijt omcir­keld als een moge­lijk ’tar­get’ ?. Twee maan­den eer­der had men de veer­boot Gorin­chem V bij Sleeuwijk door beschie­ting tot zin­ken gebracht.

Voor tech­ni­sche infor­ma­tie over de lucht­fo­to zie de web­si­te van Dot­ka Data

Haalbaarheidsonderzoek hotel Buiten de Waterpoort

Haalbaarheidsonderzoek hotel Buiten de Waterpoort

  In okto­ber 2017 dien­de de ont­wik­ke­laar het haal­baar­heids­on­der­zoek in, ter voor­be­rei­ding op de bouw van …

Binnenkort twee nieuwe publicaties over de Blauwe Toren

Binnenkort twee nieuwe publicaties over de Blauwe Toren

  Bin­nen­kort ver­schijnt de eer­ste bun­del van de Stich­ting Kas­te­len­stu­dies Neder­land (SKN). De SKN heeft als …

Aanvullend bouwhistorisch onderzoek Buiten de Waterpoort

Aanvullend bouwhistorisch onderzoek Buiten de Waterpoort

  Gemeen­te Gorin­chem ont­ving eind okto­ber de resul­ta­ten van het haal­baar­heids­on­der­zoek over het inpas­sen van archeologische …

Booronderzoek Buiten de Waterpoort

Booronderzoek Buiten de Waterpoort

  Woens­dag 30 augus­tus wer­den rond de eer­der bij arche­o­lo­gisch onder­zoek aan­ge­trof­fen muur­res­ten Bui­ten de Waterpoort …

Groen licht voor onderzoek haalbaarheid inpassen vondsten

Groen licht voor onderzoek haalbaarheid inpassen vondsten

  De ver­gun­ning­hou­der van het hotel Bui­ten de Water­poort heeft een voor­stel gedaan om de archeologische …

Evaluatierapport onderzoek Buiten de Waterpoort

Evaluatierapport onderzoek Buiten de Waterpoort

  Het eva­lu­a­tie­rap­port van het arche­o­lo­gisch onder­zoek in het kader van de ver­gun­nings­pro­ce­du­re voor de bouw …

De Blauwe Toren in de Krabsteeg

De Blauwe Toren in de Krabsteeg

In 1983 kwam in een bouw­put ten zui­den van de Krab­steeg, tegen­woor­dig Schut­ters­gracht, een zeer …

Buiten de Waterpoort

Buiten de Waterpoort

  Een foto-impres­­sie van het arche­o­lo­gisch onder­zoek naar de gevon­den muur­res­ten Bui­ten de Water­poort in Gorinchem. …

De Blauwe Toren, wat kunnen we ermee

De Blauwe Toren, wat kunnen we ermee

  De opgra­ving van de fun­de­rin­gen Bui­ten de Water­poort te Gorin­chem houdt de gemoe­de­ren in de …

Reconstructie ligging Blauwe Toren

Reconstructie ligging Blauwe Toren

  Er leven nog veel vra­gen over de exac­te lig­ging van de res­ten van het voor­ma­li­ge kasteelcomplex …

Vestingtoren

Vestingtoren

  Eind novem­ber deden arche­o­lo­gen van SOB Research bij een proef­sleu­ven­on­der­zoek een bij­zon­de­re vondst in het …

Reacties zijn gesloten.