In oktoÂber 2017 diende de ontÂwikÂkeÂlaar het haalÂbaarÂheidsÂonÂderÂzoek in, ter voorÂbeÂreiÂding op de bouw van een hotel op de locaÂtie Buiten de Waterpoort. De docuÂmenÂten zijn door de gemeente beoorÂdeeld en akkoord bevonÂden. Over de archeÂoÂloÂgiÂsche muurÂresÂten (incluÂsief toren) is besloÂten dat deze op de plaats zelf behouÂden blijÂven, waarÂbij de muurÂresÂten – door midÂdel van een aanÂvulÂlend archeÂoÂloÂgisch onderÂzoek – tot op het niveau van 2.93 meter +NAP mogen worÂden verÂwijÂderd. De archeÂoÂloÂgiÂsche muurÂresÂten die nu boven de grond ligÂgen, worÂden ingeÂpast en zichtÂbaar gemaakt in de vloer van het hotel. Dit beteÂkent dat de ontÂwikÂkeÂlaar, na uitÂvoeÂring van het aanÂvulÂlende archeÂoÂloÂgisch onderÂzoek, kan starÂten met de reaÂliÂsaÂtie van het hotel.
Wethouder Rijsdijk : ‘We zijn als gemeente blij met dit gedeÂgen onderÂzoek, omdat het belangÂrijke inforÂmaÂtie opleÂvert voor de stad en haar geschieÂdeÂnis. In het bouwÂhisÂtoÂrisch onderÂzoek wordt gesproÂken van een kasÂteelÂmuur die tevens een funcÂtie had in het kader van de stadsÂverÂdeÂdiÂging. Het bevesÂtigt eerÂdere aanÂnaÂmes van onder andere Stichting Menno van Coehoorn naar aanÂleiÂding van oude afbeelÂdinÂgen en platÂteÂgronÂden. Dit is weer een puzÂzelÂstukje uit het uitÂgeÂbreide bodemÂarÂchief van onze stad. Het gewijÂzigde inzicht (van stadsÂmuur naar kasÂteelÂmuur) heeft echÂter geen gevolÂgen voor de wijze waarop we met de muur om wilÂlen gaan. Het is mogeÂlijk en ook belangÂrijk om de muurÂresÂten goed te inteÂgreÂren in het bouwwerk.’
Waarom dit besluit ?
Uit het aanÂvulÂlend bouwÂhisÂtoÂrisch onderÂzoek blijkt dat er sprake is van een kasÂteelÂmuur, die tevens een funcÂtie had in het kader van de stadsÂverÂdeÂdiÂging. Het moet dus een deel van de (zuiÂdeÂlijke) verÂsterÂking van het kasÂteel de Blauwe Toren zijn. Het kasÂteel kan dus niet los gezien worÂden van de laat midÂdelÂeeuwse vesÂtingÂwerÂken die de stad omringde. De resÂtanÂten zijn daarÂmee van bovenÂloÂkaal belang. Het colÂlege blijft daarÂbij bevoegd om het besluit te nemen. De gevonÂden muurÂresÂten zijn al eerÂder als ‘behouÂdensÂwaarÂdig’ aanÂgeÂmerkt. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) maakt het niet uit of er sprake is van een kasÂteelÂmuur of een stadsÂmuur. Voor de RCE is vooral het kasÂteel zelf (de woonÂtoÂren of donÂjon) van belang en deze is niet op de locaÂtie aanÂgeÂtrofÂfen. Het inpasÂsingsÂvoorÂstel heeft de volÂleÂdige instemÂming van de RCE. SOB Research deed, na een proefÂsleuÂvenÂonÂderÂzoek, de aanÂbeÂveÂling om de vindÂplaats zoveel mogeÂlijk op de plaats zelf te behouÂden en waar mogeÂlijk het bouwÂplan aan te pasÂsen zodat dit wordt gewaarÂborgd. Dat wordt ook gedaan.

Plattegrond en aanÂzicht grachtÂzijde van het muurÂwerk, met de verÂschilÂlende bouwÂfaÂsen in kleur
Het aanÂvulÂlend bouwÂhisÂtoÂrisch onderÂzoek was nodig om te voorÂkoÂmen dat er door het verÂwijÂdeÂren van een deel van de muurÂresÂten (0 tot maxiÂmaal 35 cenÂtiÂmeÂter) inforÂmaÂtieÂverÂlies optreedt. Het betrefÂfende deel van de muurÂresÂten wordt nameÂlijk uit zijn conÂtext gehaald en is daarna niet meer beschikÂbaar voor toeÂkomÂstig onderÂzoek. Er is gekoÂzen om met de funÂdeÂringsÂbalÂken niet door de archeÂoÂloÂgiÂsche resÂten te gaan, maar dit techÂnisch anders op te losÂsen. Hierdoor worÂden de archeÂoÂloÂgiÂsche resÂten verÂder gespaard.
De gemeente vindt het een groot goed dat zoveel menÂsen betrokÂken zijn bij de archeÂoÂloÂgiÂsche vondst Buiten de Waterpoort. Door deze inbreng is het archeÂoÂloÂgisch onderÂzoek verÂder verÂdiept en door experts verÂder aanÂgeÂvuld en dat heeft geleid tot een hogere kwaÂliÂteit. Eerder in het proÂces dienÂden een aanÂtal menÂsen ziensÂwijÂzen en een petiÂtie in. Het colÂlege nam al deze stukÂken mee in hun afweÂginÂgen. De indieÂners ontÂvanÂgen een offiÂciÂële reacÂtie van de gemeente.
Aanleiding haalbaarheidsonderzoek
Op 4 juli 2017 gaf het colÂlege, na conÂsulÂtaÂtie van de gemeenÂteÂraad op 21 juni 2017, de ontÂwikÂkeÂlaar toeÂstemÂming voor het uitÂvoeÂren van een haalÂbaarÂheidsÂonÂderÂzoek. Dit onderÂzoek bestaat uit : een aanÂvulÂlend bouwÂhisÂtoÂrisch onderÂzoek, een rapÂporÂtage met conÂtrole borinÂgen, het gewijÂzigde palen- en funÂdeÂringsÂplan, een plan voor de wijze van inpasÂsing van de muurÂresÂten in de vloer en enkele artist impresÂsiÂons. Dit onderÂzoek moest uitÂwijÂzen of het mogeÂlijk is om :
- het funderings- en palenÂplan van de nieuwÂbouw van het hotel aan te pasÂsen op de aanÂweÂzige archeÂoÂloÂgiÂsche muurÂresÂten onder de grond ;
- de archeÂoÂloÂgiÂsche muurÂresÂten die nu boven de grond ligÂgen in te pasÂsen en zichtÂbaar te maken in de vloer van het hotel. Dit nadat de archeÂoÂloÂgiÂsche resÂten zijn afgeÂwerkt op een niveau van 2.93 meter boven NAP (bovenÂkant vloer). Hiervoor wordt plaatÂseÂlijk 0 tot maxiÂmaal 35 cenÂtiÂmeÂter van de muurÂresÂten wegÂgeÂhaald. Aan de ontÂwikÂkeÂlaar is daarÂbij toeÂgeÂzegd dat hij deze afgeÂsproÂken optie mag uitÂvoeÂren als het haalÂbaar is.
![]() |
Hundertmark, H.F.G. (2017) Vestingwerk of kasteel? Aanvullend bouwhistorisch onderzoek archeologische opgraving Buiten de Waterpoort 2-6 te Gorinchem, Oss. Flipbook | PDF (12 MB) |
Zie ook

Luchtfoto uit Tweede Wereldoorlog toont Blauwe Toren
Amateurarcheoloog Arie Saakes deed enkele maanÂden geleÂden een specÂtaÂcuÂlaire vondst. Op een luchtÂfoto van …

Binnenkort twee nieuwe publicaties over de Blauwe Toren
Binnenkort verÂschijnt de eerÂste bunÂdel van de Stichting Kastelenstudies Nederland (SKN). De SKN heeft …

Aanvullend bouwhistorisch onderzoek Buiten de Waterpoort
Gemeente Gorinchem ontÂving eind oktoÂber de resulÂtaÂten van het haalÂbaarÂheidsÂonÂderÂzoek over het inpasÂsen van …

Booronderzoek Buiten de Waterpoort
Woensdag 30 augusÂtus werÂden rond de eerÂder bij archeÂoÂloÂgisch onderÂzoek aanÂgeÂtrofÂfen muurÂresÂten Buiten de …

Groen licht voor onderzoek haalbaarheid inpassen vondsten
De verÂgunÂningÂhouÂder van het hotel Buiten de Waterpoort heeft een voorÂstel gedaan om de …

Evaluatierapport onderzoek Buiten de Waterpoort
Het evaÂluÂaÂtieÂrapÂport van het archeÂoÂloÂgisch onderÂzoek in het kader van de verÂgunÂningsÂproÂceÂdure voor de …

De Blauwe Toren in de Krabsteeg
In 1983 kwam in een bouwÂput ten zuiÂden van de Krabsteeg, tegenÂwoorÂdig Schuttersgracht, een …

Buiten de Waterpoort
Een foto-​impressie van het archeÂoÂloÂgisch onderÂzoek naar de gevonÂden muurÂresÂten Buiten de Waterpoort in …

De Blauwe Toren, wat kunnen we ermee
De opgraÂving van de funÂdeÂrinÂgen Buiten de Waterpoort te Gorinchem houdt de gemoeÂdeÂren in …

Reconstructie ligging Blauwe Toren
Er leven nog veel vraÂgen over de exacte ligÂging van de resÂten van het voormalige …

Vestingtoren
Eind novemÂber deden archeÂoÂloÂgen van SOB Research bij een proefÂsleuÂvenÂonÂderÂzoek een bijÂzonÂdere vondst in …