Haal­baar­heids­on­der­zoek hotel Bui­ten de Water­poort

Overzicht van de muurresten van het kasteel de Blauwe Toren te Gorinchem richting het zuidoosten

Over­zicht van de muur­res­ten rich­ting het zuid­oos­ten

In okto­ber 2017 dien­de de ont­wik­ke­laar het haal­baar­heids onder­zoek in, ter voor­be­rei­ding op de bouw van een hotel op de loca­tie Bui­ten de Water­poort. De docu­men­ten zijn door de gemeen­te beoor­deeld en akkoord bevon­den. Over de arche­o­lo­gi­sche muur­res­ten (inclu­sief toren) is beslo­ten dat deze op de plaats zelf behou­den blij­ven, waar­bij de muur­res­ten – door mid­del van een aan­vul­lend arche­o­lo­gisch onder­zoek – tot op het niveau van 2.93 meter +NAP mogen wor­den ver­wij­derd. De arche­o­lo­gi­sche muur­res­ten die nu boven de grond lig­gen, wor­den inge­past en zicht­baar gemaakt in de vloer van het hotel. Dit bete­kent dat de ont­wik­ke­laar, na uit­voe­ring van het aan­vul­len­de arche­o­lo­gisch onder­zoek, kan star­ten met de rea­li­sa­tie van het hotel.

Wet­hou­der Rijs­dijk: ‘We zijn als gemeen­te blij met dit gede­gen onder­zoek, omdat het belang­rij­ke infor­ma­tie ople­vert voor de stad en haar geschie­de­nis. In het bouw­his­to­risch onder­zoek wordt gespro­ken van een kas­teel­muur die tevens een func­tie had in het kader van de stads­ver­de­di­ging. Het beves­tigt eer­de­re aan­na­mes van onder ande­re st. Men­no van Coe­hoorn naar aan­lei­ding van oude afbeel­din­gen en plat­te­gron­den. Dit is weer een puz­zel­stuk­je uit het uit­ge­brei­de bodem­ar­chief van onze stad. Het gewij­zig­de inzicht (van stads­muur naar kas­teel­muur) heeft ech­ter geen gevol­gen voor de wij­ze waar­op we met de muur om wil­len gaan. Het is moge­lijk en ook belang­rijk om de muur­res­ten goed te inte­gre­ren in het bouw­werk.’

Waar­om dit besluit?
Uit het aan­vul­lend bouw­his­to­risch onder­zoek blijkt dat er spra­ke is van een kas­teel­muur, die tevens een func­tie had in het kader van de stads­ver­de­di­ging. Het moet dus een deel van de (zui­de­lij­ke) ver­ster­king van het kas­teel de Blau­we Toren zijn. Het kas­teel kan dus niet los gezien wor­den van de laat mid­del­eeuw­se ves­ting­wer­ken die de stad omring­de. De res­tan­ten zijn daar­mee van boven­lo­kaal belang. Het col­le­ge blijft daar­bij bevoegd om het besluit te nemen. De gevon­den muur­res­ten zijn al eer­der als ‘behou­dens­waar­dig’ aan­ge­merkt. De Rijks­dienst voor het Cul­tu­reel Erf­goed (RCE) maakt het niet uit of er spra­ke is van een kas­teel­muur of een stads­muur. Voor de RCE is voor­al het kas­teel zelf (de woon­to­ren of don­jon) van belang en deze is niet op de loca­tie aan­ge­trof­fen. Het inpas­sings­voor­stel heeft de vol­le­di­ge instem­ming van de RCE. SOB Research deed, na een proef­sleu­ven­on­der­zoek, de aan­be­ve­ling om de vind­plaats zoveel moge­lijk op de plaats zelf te behou­den en waar moge­lijk het bouw­plan aan te pas­sen zodat dit wordt gewaar­borgd. Dat wordt ook gedaan.

Plattegrond en aanzicht grachtzijde van het muurwerk Blauwe Toren Gorinchem, met de verschillende bouwfasen in kleur

Plat­te­grond en aan­zicht gracht­zij­de van het muur­werk, met de ver­schil­len­de bouw­fa­sen in kleur

Het aan­vul­lend bouw­his­to­risch onder­zoek was nodig om te voor­ko­men dat er door het ver­wij­de­ren van een deel van de muur­res­ten (0 tot maxi­maal 35 cen­ti­me­ter) infor­ma­tie­ver­lies optreedt. Het betref­fen­de deel van de muur­res­ten wordt name­lijk uit zijn con­text gehaald en is daar­na niet meer beschik­baar voor toe­kom­stig onder­zoek. Er is geko­zen om met de fun­de­rings­bal­ken niet door de arche­o­lo­gi­sche res­ten te gaan, maar dit tech­nisch anders op te los­sen. Hier­door wor­den de arche­o­lo­gi­sche res­ten ver­der gespaard.

De gemeen­te vindt het een groot goed dat zoveel men­sen betrok­ken zijn bij de arche­o­lo­gisch vondst Bui­ten de Water­poort. Door deze inbreng is het arche­o­lo­gisch onder­zoek ver­der ver­diept en door experts ver­der aan­ge­vuld en dat heeft geleid tot een hoge­re kwa­li­teit. Eer­der in het pro­ces dien­den een aan­tal men­sen ziens­wij­zen en een peti­tie in. Het col­le­ge nam al deze stuk­ken mee in hun afwe­gin­gen. De indie­ners ont­van­gen een offi­ci­ë­le reac­tie van de gemeen­te.

Aan­lei­ding haal­baar­heids­on­der­zoek
Op 4 juli 2017 gaf het col­le­ge, na con­sul­ta­tie van de gemeen­te­raad op 21 juni 2017, de ont­wik­ke­laar toe­stem­ming voor het uit­voe­ren van een haal­baar­heids­on­der­zoek. Dit onder­zoek bestaat uit: een aan­vul­lend bouw­his­to­risch onder­zoek, een rap­por­ta­ge met con­tro­le borin­gen, het gewij­zig­de palen- en fun­de­rings­plan, een plan voor de wij­ze van inpas­sing van de muur­res­ten in de vloer en enke­le artist impres­si­ons. Dit onder­zoek moest uit­wij­zen of het moge­lijk is om:

  • het fun­de­rings- en palen­plan van de nieuw­bouw van het hotel aan te pas­sen op de aan­we­zi­ge arche­o­lo­gi­sche muur­res­ten onder de grond;
  • de arche­o­lo­gi­sche muur­res­ten die nu boven de grond lig­gen in te pas­sen en zicht­baar te maken in de vloer van het hotel. Dit nadat de arche­o­lo­gi­sche res­ten zijn afge­werkt op een niveau van 2.93 meter boven NAP (boven­kant vloer). Hier­voor wordt plaat­se­lijk 0 tot maxi­maal 35 cen­ti­me­ter van de muur­res­ten weg­ge­haald. Aan de ont­wik­ke­laar is daar­bij toe­ge­zegd dat hij deze afge­spro­ken optie mag uit­voe­ren als het haal­baar is.

Rap­port aan­vul­lend bouw­his­to­risch onder­zoek

 

H.F.G. Hun­dert­mark
Ves­ting­werk of kas­teel?, Aan­vul­lend bouw­his­to­risch onder­zoek arche­o­lo­gi­sche opgra­ving Bui­ten de Water­poort 2–6 te Gorin­chem; Oss; 2017
Bekijk | Down­load (12 MB)

 

 

 

Deel of print dit bericht

Reacties kunnen niet achtergelaten worden op dit moment.