Haalbaarheidsonderzoek hotel Buiten de Waterpoort

Overzicht van de muurresten richting het zuidoosten

In oktober 2017 diende de ontwikkelaar het haalbaarheidsonderzoek in, ter voorbereiding op de bouw van een hotel op de locatie Buiten de Waterpoort. De documenten zijn door de gemeente beoordeeld en akkoord bevonden. Over de archeologische muurresten (inclusief toren) is besloten dat deze op de plaats zelf behouden blijven, waarbij de muurresten – door middel van een aanvullend archeologisch onderzoek – tot op het niveau van 2.93 meter +NAP mogen worden verwijderd. De archeologische muurresten die nu boven de grond liggen, worden ingepast en zichtbaar gemaakt in de vloer van het hotel. Dit betekent dat de ontwikkelaar, na uitvoering van het aanvullende archeologisch onderzoek, kan starten met de realisatie van het hotel.

Wethouder Rijsdijk: ‘We zijn als gemeente blij met dit gedegen onderzoek, omdat het belangrijke informatie oplevert voor de stad en haar geschiedenis. In het bouwhistorisch onderzoek wordt gesproken van een kasteelmuur die tevens een functie had in het kader van de stadsverdediging. Het bevestigt eerdere aannames van onder andere Stichting Menno van Coehoorn naar aanleiding van oude afbeeldingen en plattegronden. Dit is weer een puzzelstukje uit het uitgebreide bodemarchief van onze stad. Het gewijzigde inzicht (van stadsmuur naar kasteelmuur) heeft echter geen gevolgen voor de wijze waarop we met de muur om willen gaan. Het is mogelijk en ook belangrijk om de muurresten goed te integreren in het bouwwerk.’

Waarom dit besluit?

Uit het aanvullend bouwhistorisch onderzoek blijkt dat er sprake is van een kasteelmuur, die tevens een functie had in het kader van de stadsverdediging. Het moet dus een deel van de (zuidelijke) versterking van het kasteel de Blauwe Toren zijn. Het kasteel kan dus niet los gezien worden van de laat middeleeuwse vestingwerken die de stad omringde. De restanten zijn daarmee van bovenlokaal belang. Het college blijft daarbij bevoegd om het besluit te nemen. De gevonden muurresten zijn al eerder als ‘behoudenswaardig’ aangemerkt. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) maakt het niet uit of er sprake is van een kasteelmuur of een stadsmuur. Voor de RCE is vooral het kasteel zelf (de woontoren of donjon) van belang en deze is niet op de locatie aangetroffen. Het inpassingsvoorstel heeft de volledige instemming van de RCE. SOB Research deed, na een proefsleuvenonderzoek, de aanbeveling om de vindplaats zoveel mogelijk op de plaats zelf te behouden en waar mogelijk het bouwplan aan te passen zodat dit wordt gewaarborgd. Dat wordt ook gedaan.

Haalbaarheidsonderzoek hotel Buiten de Waterpoort, plattegrond en aanzicht grachtzijde van het muurwerk, met de verschillende bouwfasen in kleur

Plattegrond en aanzicht grachtzijde van het muurwerk, met de verschillende bouwfasen in kleur

Het aanvullend bouwhistorisch onderzoek was nodig om te voorkomen dat er door het verwijderen van een deel van de muurresten (0 tot maximaal 35 centimeter) informatieverlies optreedt. Het betreffende deel van de muurresten wordt namelijk uit zijn context gehaald en is daarna niet meer beschikbaar voor toekomstig onderzoek. Er is gekozen om met de funderingsbalken niet door de archeologische resten te gaan, maar dit technisch anders op te lossen. Hierdoor worden de archeologische resten verder gespaard.

De gemeente vindt het een groot goed dat zoveel mensen betrokken zijn bij de archeologische vondst Buiten de Waterpoort. Door deze inbreng is het archeologisch onderzoek verder verdiept en door experts verder aangevuld en dat heeft geleid tot een hogere kwaliteit. Eerder in het proces dienden een aantal mensen zienswijzen en een petitie in. Het college nam al deze stukken mee in hun afwegingen. De indieners ontvangen een officiële reactie van de gemeente.

Aanleiding haalbaarheidsonderzoek

Op 4 juli 2017 gaf het college, na consultatie van de gemeenteraad op 21 juni 2017, de ontwikkelaar toestemming voor het uitvoeren van een haalbaarheidsonderzoek. Dit onderzoek bestaat uit: een aanvullend bouwhistorisch onderzoek, een rapportage met controle boringen, het gewijzigde palen- en funderingsplan, een plan voor de wijze van inpassing van de muurresten in de vloer en enkele artist impressions. Dit onderzoek moest uitwijzen of het mogelijk is om:

het funderings- en palenplan van de nieuwbouw van het hotel aan te passen op de aanwezige archeologische muurresten onder de grond;
de archeologische muurresten die nu boven de grond liggen in te passen en zichtbaar te maken in de vloer van het hotel. Dit nadat de archeologische resten zijn afgewerkt op een niveau van 2.93 meter boven NAP (bovenkant vloer). Hiervoor wordt plaatselijk 0 tot maximaal 35 centimeter van de muurresten weggehaald. Aan de ontwikkelaar is daarbij toegezegd dat hij deze afgesproken optie mag uitvoeren als het haalbaar is.


	Hundertmark, H.F.G. (2017) Vestingwerk of kasteel? Aanvullend bouwhistorisch onderzoek archeologische opgraving Buiten de Waterpoort 2-6 te Gorinchem, Oss. Flipbook \| PDF (12 MB)