Onderzoek
In het kader van de nieuwbouwplannen van de gemeente Gorinchem heeft RAAP Archeologie in 2000 in het plangebied Laag Dalem, gelegen tussen Gorinchem en Dalem een booronderzoek uitgevoerd.
Hoewel de verwachting was dat de pleistocene afzettingen voor dit onderzoek op een te grote diepte bevonden, werd tijdens het karterend booronderzoek in het centrale deel van het plangebied toch een rivierduin (donk) aangetroffen. De “Dalemse Donk” was voorafgaande aan dit onderzoek onbekend. Opvallend is dat de top van de donk aan de oppervlakte ligt. Dat de zandige formatie tijdens geologische en bodemkundige karteringen niet werd opgemerkt, was mogelijk te wijten aan een gedeeltelijke afdekking met overslagafzettingen. Een deel van de top van de donk is opgenomen in de kleiige bouwvoor. Waarschijnlijk is de donk met een laag klei overdekt geweest.
Door het verlagen van de grondwaterspiegel is het gebied rondom de donk ingeklonken, waardoor deze tegenwoordig als een verhoging in het huidige landschap zichtbaar is. Tijdens de oppervlaktekartering werd op de donktop een concentratie prehistorisch aardewerk en vuurstenen artefacten aangetroffen. De omvang van de oppervlakteconcentratie is ca. 75 bij 35 m.
Vroeg-Neolithicum
De samenstelling van het materiaal duidt op de aanwezigheid van een nederzettingsterrein uit het Vroeg-Neolithicum. Tijdens het waarderend booronderzoek zijn op de flanken van de donk afvallagen uit zes verschillende perioden aangetroffen. Deze afvallagen strekken zich tot 20 m vanaf de donk in het omliggende veen of klei uit. De afvallagen werden op verschillende niveaus aangetroffen. Op grond van de aanhechtingshoogte van de afvallagen met de donk zijn die gedateerd. De datering van de lagen varieert van 4150 tot 2200 voor Chr. De afvallagen werden zowel in de rondom de donk aanwezige kleilagen als in het veen aangetroffen.
Publicaties
Broeken, A. (2006) Gorcumse bodemschatten. Archeologische speurtocht naar de geschiedenis van de Arkelstad, Gorcumse Monumentenreeks 15, Gorinchem, p. 62-69. Flipbook | PDF (3MB) |
|
Jansen, B. & D.H. de Jager (2000) Plangebied Laag-Dalem gemeente Gorinchem. Een aanvullende Archeologische Inventarisatie (AAI), RAAP-rapport 603, Amsterdam. Flipbook | PDF (3,72 MB) |
|
Jansen, B. (2001) Gorinchem, Laag Dalem, in: Archeologische Kroniek Zuid-Holland over 2000, Regionaal-historisch tijdschrift Holland 33, p. 84. Flipbook | PDF (2 MB) |
|
Koorevaar, T. (2000) Dalemse donk ontdekt, in : Grondig Bekeken, 15 nr. 3, p. 21. Flipbook | PDF (2 MB) |
|
Koorevaar, T. (2000) Vindplaats Gorinchem wordt toch nog opgegraven, in : Oud-Gorcum Varia 17 nr. 46, p. 65. Flipbook | PDF (12 MB) |
|
Mispelaar, A. van, C. Nyst & M. van Loon red. (2006) De rol van Cultuurhistorie in Stedelijke Projecten, Amsterdam, p. 20-22. Flipbook |PDF (4,48 MB) |
|
Smit, B.I. & J.W. de Kort (2001) Plangebied Laag-Dalem, gemeente Gorinchem, archeologisch onderzoek t.b.v. inrichtingsadvies Dalemse Donk, RAAP-rapport 749, Amsterdam. Flipbook | PDF (3,79 MB) |
|
Raemaekers, D.C.M. (2002) Plangebied Laag Dalem, gemeente Gorinchem. Effectbepaling van gronddeformatie op de archeologische vindplaats "Dalemse Donk", RAAP-rapport 783, Amsterdam. Flipbook | PDF (69,67 MB) |
|
Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, RCE (2023) Archeologisch Rijksmonument Paspoort 531041 (Dalem Donk), Amersfoort. PDF (4 MB) |
Media
Dalem Donk bewaart schat
Dalem donk ligt rond archeologische vindplaats
Dalemse donk een topper voor archeologen
Ondergrondse sporen van Steentijd-bewoners bewaard
Onzichtbare sporen van de Dalemse donk zijn waardevol
Metadata
Archisnummer(s): | OM: 3114, 3433, zie ook OM: 33767 (rapport onbekend) Onderzoeksnummer: 327 Rijksmonumentenregister: 531041 |
Topografische Kaart: | 38G |
Coördinaten: | 128.303/426.808 |
Toponiem: | Plangebied Laag Dalem |
Plaats: | Gorinchem |
Gemeente: | Gorinchem |
Provincie: | Zuid-Holland |
Type onderzoek: | Aanvullende Archeologische Inventarisatie (AAI) |
Uitvoerder: | RAAP, Regio West |
Projectleider: | Drs. B. Jansen |
Opdrachtgever: | Gemeente Gorinchem en Tauw Nederland |
Bevoegd gezag: | Gemeente Gorinchem |
Aanvang onderzoek: | januari 2000 |
Vondsten & documentatie: | Gemeentelijk depot voor archeologie Gorinchem |
DANS: | https://doi.org/10.17026/dans-x3t-x3zq |