Urinaal

Urinaal

Urinaal, woudglas, Nederland of Duitsland, 1650-1700

Beschrijving

De uriยญnaal is gevonยญden in de beerยญput van het huis Pafยญfenยญrode tijยญdens de opgraยญving op het Kazerยญneยญplein (1997) .

Een uriยญnaal (pisยญglas) vol urine van de zieke werd in een mandje naar een arts gebracht. De arts stelde op basis van uroยญscoยญpie (het pisยญkijยญken) zijn diaยญgnose. Uroยญscoยญpie was allesยญbeยญhalve eenยญvouยญdig. Men onderยญscheidde wel twinยญtig kleurยญschaยญkeยญrinยญgen. Kleur, conยญsisยญtenยญtie, geur en bezinkยญsel waren belangrijk.

Een arts onderzoekt urine, naar David Teniers de Jonge (1610-1690), Wellcome Library

Een arts onderยญzoekt urine, naar David Teniers de Jonge (1610โˆ’1690)

Huis Paffenrode

Voorยญafยญgaand aan de bouw van een parยญkeerยญgaยญrage op het Kazerยญneยญplein is in 1997 een archeยญoยญloยญgisch onderยญzoek uitยญgeยญvoerd. Tijยญdens de opgraยญving ontยญdekยญten de onderยญzoeยญkers resยญten van de 16de-eeuwse woning van de drosยญsaard van Gorinยญchem en het Land van Arkel. De woning stond bekend als het Huis Pafยญfenยญrode, genoemd naar de meest bekende bewoยญner : Jacob van Pafยญfenยญrode (ยฑ 1591โ€Šโ€“โ€Š1652). Hij was gehuwd met Wilยญhelยญmina van Arkel (ยฑ 1590โ€Šโ€“โ€Š1628). Het gezin had drie kinยญdeยญren : Joan (1618โˆ’1673), Rudolf (1620โˆ’1673) en Anna (1625โˆ’1656).

Jacob van Pafยญfenยญrode, Wilยญhelยญmina van Arkel en hun dochยญter Anna op ca. 4โ€‘jarige leeftijd.

Miliยญtair Joan van Pafยญfenยญrode, was vooral bekend als toneelยญdichยญter en bleef na de dood van zijn vader het huis bewoยญnen (tot vรณรณr 1682). Daarna woonde hier tot omstreeks 1686 Lodeยญwijk Huyยญgens van Zuyยญliยญchem, zoon van de bekende dichยญter Conยญstanยญtijn HuyยญgensIn 1672 benoemde stadยญhouยญder Wilยญlem III van Oranje hem tot drosยญsaard van Gorinยญchem. In deze funcยญtie maakte Huyยญgens zich niet geliefd bij de bevolยญking door hogere belasยญtinยญgen te eisen. Hij werd aanยญgeยญklaagd wegens corยญrupยญtie en verยญvolยญgens uit zijn funcยญtie gezet. Lodeยญwijk Huyยญgens trouwde in 1674 met Jacoba Teding van Berkยญhout. Zij kreยญgen acht kinยญdeยญren, van wie er vijf al zeer jong overleden.

Details

Omschrijving:Urinaal (pisglas), rond met trompetvormige hals, type gl-uri-1
Materiaal:Woudglas
Productie:Nederland of Duitsland
Datering:1650-1700
Afmetingen:35 cm (lengte)
Vindplaats:Gorinchem, Kazerneplein (1997), beerput huis Paffenrode.
Vondstnummer:KP97V669-g01
Vragen?Ziet u een fout? Of heeft u extra informatie over deze vondst?
Laat het ons weten!

Vindplaats

 

Archisnummer(s):Zaakidentificatie: 2020660100
Onderzoekmelding: 1626
Topografische Kaart:38G
Coรถrdinaten:126.280/426.860 (centrum)
Toponiem:Kazerneplein
Plaats:Gorinchem
Gemeente:Gorinchem
Provincie:Zuid-Holland
Type onderzoek:Archeologische opgraving
Uitvoerder:P.M. Floore, Rotterdam
Projectleider:P.M. Floore, Rotterdam
Opdrachtgever:Gemeente Gorinchem
Bevoegd gezag:Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek
Aanvang onderzoek:11 augustus-5 september 1997
Vondsten & documentatie:Gemeentelijk depot voor archeologie Gorinchem
DANS:-

Documentatie

Broeken, A. (2006) Gorcumse bodemschatten. Archeologische speurtocht naar de geschiedenis van de Arkelstad, Gorcumse Monumentenreeks 5, Gorinchem, p. 32-39. Broeken, A. (2006)
Drossaard jonker Jacob van Paffenrode en zijn huis op het Kazerneplein, in: Gorcumse bodemschatten. Archeologische speurtocht naar de geschiedenis van de Arkelstad, Gorcumse Monumentenreeks 5, Gorinchem, p. 32-39.
Flipbookย | PDFย (3 MB)
Lusthoven in Gorinchem. Busch, A.J. & C.S. Oldenburger-Ebbers (1990)
Lusthoven in Gorinchem, Historische Reeks Oud-Gorcum 3, Gorinchem, p. 3-8.
Flipbook | PDF (9 MB)
Floore, P.M. (1998) Opgraving Huis van Paffenrode Kazerneplein, Gorinchem 1997, Rotterdam. PDF (6,10 MB) Floore, P.M. (1998)
Opgraving Huis van Paffenrode Kazerneplein, Gorinchem 1997, Rotterdam.
Flipbook | PDF (6,10 MB)
Henkes, H.E. (1994 Glas zonder glans/Glass without gloss. Vijf eeuwen gebruiksglas uit de bodem van de Lage Landen 1300-1800/Utility glass from five centuries excavated in the Low Countries 1300-1800, Rotterdam Papers 9, Rotterdam Henkes, H.E. (1994
Glas zonder glans/Glass without gloss. Vijf eeuwen gebruiksglas uit de bodem van de Lage Landen 1300-1800/Utility glass from five centuries excavated in the Low Countries 1300-1800, Rotterdam Papers 9, Rotterdam, p. 332-333.
WorldCat
Hoogendijk, T. (2018)Rijk gevulde beerputten op het Kazerneplein en aan de Nieuwstad, in: F. Cerutti, R. Mulder, B. Stamkot & A. de Vries (red.), Tien eeuwen Gorinchem. Geschiedenis van een Hollandse stad, Utrecht, p. 340-341. Hoogendijk, T. (2018)
Rijk gevulde beerputten op het Kazerneplein en aan de Nieuwstad, in: F. Cerutti, R. Mulder, B. Stamkot & A. de Vries (red.), Tien eeuwen Gorinchem. Geschiedenis van een Hollandse stad, Utrecht, p. 240-241.
WorldCat
Materiaal: Glas
Periode: Nieuwe tijd B:1650-1850 nC
Toepassing: Medisch
Vindplaats: Kazerneplein (1997)
Vondstnummer: KP97V669-g01