GORINCHEM – Het is een uniek doorkijkje, vanaf de Groenmarkt zo op het Kazerneplein. En van tijdelijke aard, want na de sloop van de oude school aan de Krijtstraat en de achterliggende panden aan de Struisvogelstraat volgt dit najaar de bouw van een V&D‑warenhuis. Maar eerst krijgen archeologen vrij spel : zij gaan zoeken naar het veronderstelde hof van de vermaarde heren van Arkel.
Het team dat deze week van start gaat, krijgt zeven weken de tijd en heeft een budget tot 140 duizend euro, waarmee onder meer de hulp van een professioneel bedrijf wordt ingehuurd. Dit bedrijf BAAC ondersteunt de werkgroep van de Gorcumse amateurarcheologen onder leiding van parttime stadsarcheoloog Pieter Floore.
“Zes jaar geleden kregen we een kans bij het bouwproject aan de Blijenhoek, maar toen was archeologie duidelijk een noodzakelijk kwaad”, kijkt Floore terug. “Toen waren niet alle percelen toegankelijk voor ons, we kregen maar drie weken de tijd en het budget was krap. Tegenwoordig wordt ons werk echt serieus genomen.”
Het wordt een spannende opgraving voor de betrokkenen, want informatie over de adellijke familie Van Arkel zou licht kunnen werpen op veel onbeantwoorde vragen over de ‘stichting’ van de stad.
In de dertiende eeuw waren zij de baas in Gorinchem en hadden naast een burcht aan de rivier een majestueus woonhuis (Hof) in de binnenstad.
Burcht
In 1815 werden elders in de stad fundamenten van hun burcht gevonden. Dat was niet ver van de huidige Dalempoort, toen de dijk bij Dalem werd opgehoogd, maar daarna gemaakte reconstructies bleken niet te kloppen. Die moesten worden herzien bij latere opgravingen, omdat het kasteel van de Arkels veel groter bleek te zijn bij afgravingen, zes jaar geleden. Dat de Heren van Arkel een aanmerkelijk ruimere behuizing bewoonden, kwam aan het licht bij afgravingen tussen de Dalemsedijk en de Merwede. Restanten van muren werden blootgelegd en archeologen namen restanten van aardewerk en andere vondsten mee om nader te bestuderen. Het is niet precies bekend wanneer het kasteel werd gebouwd, maar het moet tussen 1267 en 1290 zijn geweest.
Na de Arkelse Oorlog werd het onderkomen platgebrand, op bevel van de toenmalige Graaf van Holland Willem van Beieren, waarna de muren werden omver getrokken. Het hoe en waarom is tot de dag van vandaag in nevelen gehuld.
Trouwens, niet alleen de Gorcumse binnenstad is een el dorado voor archeologen. Er leven ook hoge verwachtingen bij de weilanden ten oosten van Gorinchem-Oost, waar de gemeente diverse bouwprojecten op stapel heeft liggen.
“De historische overblijfselen daar zijn vele malen groter dan wat een paar jaar geleden in Hardinxveld-Giessendam is gevonden bij de bouw aan de Betuwelijn”, verwacht Floore.
De hoeveelheid die een dergelijke opgraving met zich mee zou brengen, zou zelfs te veel zijn voor zijn werkgroep. Hij sluit niet uit dat de gemeente toe is aan een professionele fulltime stadsarcheoloog.
Na sloop van de oude school ligt het perceel, tegenover de St. Janstoren aan de Krijtstraat, klaar om archeologen te ontvangen. Ze hopen op het ‘Hof van Arkel’ te stoten.
Gorcumse Courant
7 – 8‑2002