Onderzoek
In opdracht van woningbouwvereniging Pallisade vond in augustus en september 2003 een opgraving plaats op de locatie Groenmarkt 8. Naar aanleiding van de resultaten van een eerder booronderzoek en een proefsleuvenonderzoek, in combinatie met een archeologische sloopbegeleiding, werd besloten om een definitief archeologisch onderzoek uit te voeren op de plekken waar nieuwbouw was gepland en waar in situ behoud van de vindplaats niet mogelijk bleek.
Gasthuis
De vooronderzoeken toonden aan dat archeologische resten uit de vroege stadsontwikkeling van Gorinchem te verwachten waren. De oudste 14e-eeuwse resten bestaan voornamelijk uit een aantal greppels die wijzen op bewoning met een sterk agrarisch karakter. De meer recente resten omvatten aanzienlijke stenen structuren, houtbouw, vlechtwerk, kuilen, beerkelders en dergelijke.

Detail kaart Joan Blaeu met de bebouwing van het gebied naast de Gasthuisgang
Historisch onderzoek heeft uitgewezen dat er van het begin van de 14e tot het einde van de 16e eeuw een gasthuis heeft gestaan, waar deze vondsten waarschijnlijk mee te maken hebben. Van de verschillende gebouwen die tot dit gasthuis behoorden, is er nog één pand aanwezig in de nabijheid van de onderzoeksplek. De meest recente muurrestanten en sporen zijn te dateren uit de 17e-18e eeuw en kunnen worden gekoppeld aan stadsbewoning na de verhuizing van het gasthuis naar de Haarstraat.
Schrijfstiften
Een bijzondere ontdekking bestond uit 65 metalen en benen schrijfstiften 1 die bij elkaar in één kuil zijn gevonden. Vooral de sporen uit de 13e tot 15e eeuw leverden veel goed bewaarde vondsten op, waaronder veel aardewerk, botmateriaal, metalen en leren voorwerpen, zoals meerdere schoenen en een fragment van een zwaardschede. Vanwege de vele mestlagen, beerputten en dergelijke die werden aangetroffen, is er ook ecologisch onderzoek uitgevoerd om meer informatie te verkrijgen over de ontwikkeling van de stad in de Middeleeuwen.
Literatuur
![]() |
Aa, A.J. van der (1843) Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden 4, Gorinchem, p. 682. WorldCat | Google Books | Flipbook | PDF (67 MB) |
![]() |
Busch, A.J. (1973) Van een oud gasthuis tot 't Nieuwe Gasthuis, Gorinchem. PDF (800 kB) |
![]() |
Busch, A.J. & K. Hazelaar (1999) Huize Groenmarkt 1606-1999, Gorinchem. Flipbook | PDF (3 MB) |
![]() |
Haaster, H. van (2005) Kladders, fruyten, wermoesen, mostaert en amelcoren. Resultaten van het archeobotanisch onderzoek op de Groenmarkt in Gorinchem (1300-1775), BIAXiaal 216, Zaandijk. Flipbook | PDF (520 kB) |
![]() |
Hoegen, R. & M. Nokkert (2004) Gorinchem: Groenmarkt, in: Archeologische Kroniek Zuid-Holland over 2003, Regionaal-historisch tijdschrift Holland 36, p. 84. Flipbook | PDF (977 kB) |
![]() |
Hoogendijk, T. (2018) Schrijfstiften en pelgrimsinsignes uit Gorcumse bodem, in: F. Cerutti, R. Mulder, B. Stamkot & A. de Vries (red.), Tien eeuwen Gorinchem. Geschiedenis van een Hollandse stad, Utrecht, p. 158. WorldCat |
![]() |
Kaptijn, E. (2003) Archeologische begeleiding aan de Groenmarkt te Gorinchem, Archeomedia Rapport A03-205-Y, Nieuwerkerk aan den IJssel. Flipbook | PDF (1,54 MB) |
![]() |
Koning, M.W.A. de (2009) Archeologisch onderzoek Groenmarkt 8 te Gorinchem. Standaardrapportage opgraving, Archeomedia Rapport A03-338-K, Nieuwerkerk aan den IJssel. Flipbook | PDF (58,23 MB) |
![]() |
Oostveen, J. van (2010) Tabakspijpen van de opgraving Groenmarkt in Gorinchem (2003), Tiel. Flipbook | PDF (418 kB) |
![]() |
Telders, A. (1962) Het Oude Vrouwenhuis te Gorinchem, in: Oud Gorcum Varia 1962, Gorinchem. Flipbook | PDF (4 MB) |
![]() |
Veen, M.C.W. (2011) Schrijfstiften uit Gorinchem, in: Westerheem 60, p. 298-300 Flipbook | PDF (1,3 MB) |
Foto’s
Metadata
Archisnummer(s): | 5128 |
Topografische Kaart: | 38G |
Coördinaten: | 126.556/426.869 (centrum) |
Toponiem: | Groenmarkt 8 (2003) |
Plaats: | Gorinchem |
Gemeente: | Gorinchem |
Provincie: | Zuid-Holland |
Type onderzoek: | Archeologisch: opgraving |
Uitvoerder: | Archeomedia/Arnicon, Nieuwerkerk aan den IJssel |
Projectleider: | Drs. M.W.A. de Koning |
Opdrachtgever: | Palissade |
Bevoegd gezag: | Gemeente Gorinchem |
Aanvang onderzoek: | 13 augustus 2003 |
Vondsten & documentatie: | Gemeentelijk depot voor archeologie Gorinchem |
DANS: | - |