GORINCHEM – Twee roestige vuurwapens met bijbehorende bajonetten en een sabel vormen een niet-alledaags cadeau van een inwoner van de stad aan het Gorcums Museum. Deskundigen vinden dat ze het conserveren zeker waard zijn.
Wapens uit de Gorcumse haven
De wapens – een geweer, een karabijn en een officierssabel – zijn zo’n 25 jaar geleden gevonden tijdens baggerwerk in de Gorcumse Vluchthaven, net buiten de stad. Dat staat vast, maar hoe ze in particuliere handen zijn beland, is niet duidelijk. Martin Veen van het gemeentelijk depot voor bodemvondsten in Gorinchem kreeg in elk geval op een dag een telefoontje van museumdirecteur Rob Kreszner die hem de bijzondere schenking meldde. En nu liggen de wapens in het depot.
Duitsers
“We gaan ze zeker conserveren om te voorkomen dat hun staat verslechtert,” zegt Veen. Voor hem liggen de vuurwapens die ooit in de handen van Nederlandse militairen moeten hebben gerust. Ze zijn naar alle waarschijnlijkheid in het water gegooid nadat Nederland in mei 1940 zich aan de Duitsers overgaf. „Dat lijkt een logische verklaring, maar bewijzen kunnen we het natuurlijk niet meer. ” Het geweer en de karabijn zijn beide voorzien van het fabrieksmerk Hembrug, de toenmalige nationale wapenfabriek nabij Amsterdam. Naast de naam prijkt een jaartal. Daaruit blijkt dat het geweer in 1905 moet zijn gemaakt, de karabijn werd dertien jaar later gefabriceerd. Beide wapens waren tot 1940 de standaard in het Nederlandse leger. De sabel is veel ouder en ergens tussen 1813 en 1905 gemaakt. Waarschijnlijk had het nog slechts een symbolische functie. Dit blijkt uit onderzoek van dr. Arjen Bosman, een militair deskundige uit Dordrecht. Het gemeentelijk depot voor bodemvondsten heeft hem in de arm genomen vanwege het bijzondere karakter van de vondst. „Hij is een autoriteit op het gebied van de 20ste-eeuwse Nederlandse krijgsgeschiedenis,” zegt Veen.
Blubber
Ondanks hun roestige uiterlijk zijn de wapens in goede conditie. „Zeker wanneer je bedenkt dat ze bijna een halve eeuw in de blubber op de bodem van de haven hebben gelegen. Juist door die modder is corrosie beperkt gebleven. Zelfs delen van de leren riemen zijn behouden. De karabijn heeft zelfs nog zijn houten kolf. Die ontbreekt bij het geweer.” Bosman adviseert het wapentuig te laten restaureren. Ze zijn weliswaar niet zeldzaam, maar vanwege de anekdotische waarde. „We hebben weinig historisch materiaal uit de Tweede Wereldoorlog. En dat terwijl Gorinchem een lange militaire geschiedenis kent,” aldus Veen.
Anja Broeken
AD Rivierenland
19 – 9‑2013