Bijzondere leervondst in de stad

GORIN­CHEM – Arche­o­lo­gen heb­ben tij­dens opgra­vin­gen in de Gor­cumse bin­nen­stad enkele bij­zon­dere lede­ren voor­wer­pen gevon­den. Zij onder­zoch­ten de bodem van de bouw­plaats van het Blue­band­huis wel­is­waar al in novem­ber 2011, maar pas tij­dens de con­ser­ve­ring van de vond­sten werd dui­de­lijk wat zij in han­den hadden. 

Het gaat om een 14de eeuwse kalfs­le­ren hand­schoen. Nog niet eer­der werd in Neder­land zo’n exem­plaar gevon­den. Ook de vondst van een gareel, deel van een paar­den­tuig, is bij­zon­der te noe­men. Het con­ser­ve­ren, waar­bij onder meer won­der­olie wordt gebruikt, nam enkele weken in beslag.

Bijzondere leervondst in de stad kalfsleren handschoen uit de veertiende eeuw

Kalfs­le­ren hand­schoen uit de 14de eeuw

Handschoen en gareel duiken op in bouwput

De vondst van een kalfs­le­ren hand­schoen uit de veer­tiende eeuw uit de Gor­cumse bin­nen­stad is uniek. Niet eer­der werd in Neder­land zo’n luxe kle­ding­stuk uit die tijd gevon­den, zo blijkt uit een publi­ca­tie in de nieuws­brief van de Archae­o­lo­gi­cal Lea­ther Group. “Het is een ver­ras­sende vondst,” zegt Mar­tin Veen van het gemeen­te­lijk depot voor bodem­vond­sten in Gorin­chem. “Soort­ge­lijke kalfs­le­ren hand­schoe­nen uit de veer­tiende eeuw zijn tot nu toe alleen in Zwit­ser­land en Zwe­den gevon­den. Neder­landse exem­pla­ren waren tot nu toe uit een latere peri­ode en van gei­ten­leer. Zo is in 2008 in Dord­recht zo’n hand­schoen ont­dekt.” Hol­lan­dia Arche­o­lo­gen en de vrij­wil­li­gers van de Werk­groep Arche­o­lo­gie onder­zoch­ten in novem­ber 2011 de bouw­plaats van het voor­ma­lige Blue­band­huis op de hoek van de Arkel­straat en de Ros­mo­len­steeg. Eige­naar Poort 6 wilde oor­spron­ke­lijk het huis res­tau­re­ren, maar de kos­ten waren zo hoog dat her­bouw beter bleek. Hier­door kre­gen de arche­o­lo­gen de kans voor het bodem­on­der­zoek in dit deel van de bin­nen­stad. Het leverde onder meer de fun­da­men­ten op van wonin­gen uit de der­tiende eeuw : niet eer­der waren er in de Arkel­stad spo­ren van hui­zen van de gewone man uit die peri­ode aangetroffen.

Bijzondere leervondst in de stad een fragment van een leren gareel uit de rosmolen

Frag­ment van een gareel, teke­ning Raf Timmermans.

Waterput

De res­tan­ten van de leren hand­schoen zijn afkom­stig uit een 14de eeuwse water­put waarin het nodige afval zat. Het is niet het enige leren voor­werp dat op die plek is gevon­den,” zegt Veen. Zo zijn er vol­gens hem ook over­blijf­se­len van een gareel aan­ge­trof­fen. Dat is een hals­stuk voor een trek­dier, zoals een paard. Onder­zoek­ster Marloes Rij­ke­lijk­hui­zen durft die con­clu­sie niet te trek­ken, zo blijkt uit haar publi­ca­tie in de nieuws­brief van de Archae­o­lo­gi­cal Lea­ther Group. Dit is een inter­na­ti­o­naal gezel­schap van arche­o­lo­gen die zich gespe­ci­a­li­seerd heb­ben in onder­zoek van leren vond­sten. Zij spreekt over een mis­tery object. “Het kan bijna niet anders gezien de omvang van dat stuk leer en de manier waarop het in elkaar zit,” zegt Veen. Hij vind dat zij met haar con­clu­sie erg voor­zich­tig is. „De vondst van paar­den­tuig op die plek past ook bij de rest van de arche­o­lo­gi­sche bevin­din­gen in dat gebied.” Zo kwa­men bij­voor­beeld de res­tan­ten van een rader­wiel tevoor­schijn, res­tan­ten van de ros­mo­len waar­aan de steeg die langs het per­ceel loopt zijn naam heeft te danken.

Rosmolen

Een ros­mo­len is een door paar­den aan­ge­dre­ven maal­in­stal­la­tie. Boe­ren brach­ten er hun graan om tot meel te laten ver­ma­len. Op een stads­kaart uit 1575 staat uit­ge­re­kend op die plaats zo’n molen inge­te­kend. Voor Pie­ter Floore, senior-arche­o­loog bij Hol­lan­dia Arche­o­lo­gen, was de vondst en de kaart van Jacob van Deven­ter dè beves­ti­ging van een ver­moe­den dat al lan­ger leefde. Onder­zoek enkele jaren eer­der op de hoek van de Kor­ten­dijk en de Ros­mo­len­steeg gaven al een beeld van wat de arche­o­lo­gen zou­den kun­nen aan­tref­fen. “En toch blijf je steeds weer ver­ras­sin­gen tegen­ko­men,” zegt Veen. “Die hand­schoen is natuur­lijk het sum­mum. Maar we heb­ben ook prach­tige leren mes­sen­sche­des aan­ge­trof­fen, even­als de res­ten van schoei­sel.” Ook een piep­kleine draag­speld waarop dui­de­lijk een man­ne­tje te zien is met een blaas­balg en een spin­stok waarop de wol zat is aangetroffen.

Muizenskeletjes die in de kan werden aangetroffen

Mui­zenske­le­tjes die in de kan wer­den aangetroffen

Muizen

Een van de andere ver­ras­sin­gen die Veen zeker wil noe­men, is zijn mid­del­eeuws mui­zen­val. De Gor­cu­mer die met Toos Busch het gemeen­te­lijk depot voor bodem­vond­sten beheert, ont­dekte deze bij toe­val. ‚“Die val is een grijs­bak­kend aar­de­wer­ken water­kan,” ver­telt Veen. „Ik wilde hem schoon­ma­ken voor con­ser­ve­ring. Bij het legen ervan ble­ken er veer­tien mui­zenske­let­ten in te zit­ten.” Waar­schijn­lijk is de kan inge­gra­ven geweest. “Niets­ver­moe­dende mui­zen wan­del­den zo hun dood tege­moet, want de beest­jes die een­maal in die kan vie­len, kwa­men er nooit meer uit.”

Meer over de vond­sten bij het Blue­band­huis Gorin­chem op : www​.arche​o​lo​gie​go​rin​chem​.com

Anja Broe­ken
AD Rivierenland
25 – 7‑2013

Reacties zijn gesloten.