Onderzoek
In opdracht van Van Es ArchiÂtecÂten heeft TranÂsect B.V. in juli 2018 een archeÂoÂloÂgisch bureauÂonÂderÂzoek (BO) uitÂgeÂvoerd in een planÂgeÂbied aan de TolÂsteeg 6 in GorinÂchem. De aanÂleiÂding van het onderÂzoek is de funcÂtieÂwijÂzing van woonÂwinÂkel naar woning met ateÂlier. Tevens worÂden er garaÂges gereÂaÂliÂseerd. Het onderÂhaÂviÂge onderÂzoek vond plaats in het kader van de hierÂvoor benoÂdigÂde omgevingsvergunning.
VanÂuit het bestemÂmingsÂplan BinÂnenÂstad e.o. (2015) heeft het planÂgeÂbied een archeÂoÂloÂgiÂsche waarÂde (dubÂbelÂbeÂstemÂming waarÂde-archeÂoÂloÂgiÂsche verÂwachÂting zeer hoog LMNT1). De archeÂoÂloÂgiÂsche waarÂde kan in het kader van de planÂnen worÂden aanÂgeÂtast, gezien de omvang van de voorÂgeÂnoÂmen bodeÂmingreÂpen. HierÂom is archeÂoÂloÂgisch voorÂonÂderÂzoek nodig, om inzicht te krijÂgen of en in hoeÂverÂre de werkÂzaamÂheÂden van invloed zijn op de archeÂoÂloÂgiÂsche waarÂde in het planÂgeÂbied. In dit rapÂport worÂden de resulÂtaÂten van het voorÂonÂderÂzoek beschreÂven op basis waarÂvan de gemeenÂte een selecÂtieÂbeÂsluit kan nemen.
Conclusie
Op basis van het bureauÂonÂderÂzoek geldt voor het planÂgeÂbied een zeer hoge archeÂoÂloÂgiÂsche verÂwachÂting op vondÂsten en/of spoÂren uit de periÂoÂde Late-MidÂdelÂeeuÂwen-NieuÂwe Tijd door de ligÂging in de hisÂtoÂriÂsche kern van GorinÂchem. In de omgeÂving van het planÂgeÂbied zijn hier vondÂsten vanÂaf de Late-MidÂdelÂeeuÂwen bekend en is een ophoogÂpakÂket van 2,5 tot 6,5 m dik aanÂgeÂtrofÂfen. Dit ophoogÂpakÂket kan vanÂaf het maaiÂveld aanÂweÂzig zijn. Uit hisÂtoÂrisch kaartÂmaÂteÂriÂaal blijkt dat in 1560 in het planÂgeÂbied een gracht en bebouÂwing aanÂweÂzig was, die welÂlicht terug gaan tot in de Late-MidÂdelÂeeuÂwen. MogeÂlijk zijn hierÂvan nog spoÂren en vondÂsten (in de grachtÂvulÂling) van in de onderÂgrond aanÂweÂzig. Het planÂgeÂbied grenst direct aan BasÂtiÂon VI, dat in 1609 volÂtooid is (thans rijksmonument).
Tevens worÂden in de onderÂgrond oeverÂafÂzetÂtinÂgen van de LinÂge en MerÂweÂde verÂwacht. De oeverÂwalÂlen van de LinÂge zijn vanÂaf de IJzerÂtijd bewoonÂbaar en de oeverÂwalÂlen van de MerÂweÂde vanÂaf de VroeÂge-MidÂdelÂeeuÂwen. Het is denkÂbaar dat in de top van de oeverÂafÂzetÂtinÂgen, onder het MidÂdelÂeeuwÂse ophoÂgingsÂpakÂket, nog vondÂsten en/of spoÂren aanÂweÂzig uit de periÂoÂde IJzerÂtijd-VroeÂge-MidÂdelÂeeuÂwen, voor zover deze niet zijn aanÂgeÂtast met de bouw van de stad GorinÂchem en zijn verdedigingswerken.
In hoeÂverÂre nog daadÂwerÂkeÂlijk archeÂoÂloÂgiÂsche waarÂden binÂnen het planÂgeÂbied aanÂweÂzig zijn hangt af van de mate van intactÂheid van het archeÂoÂloÂgisch bodemÂarÂchief. Lokaal kan het bodemÂarÂchief zijn aanÂgeÂtast als gevolg van de reaÂliÂsaÂtie van de huiÂdiÂge bebouÂwing. Gezien de dikÂte van het ophoogÂpakÂket in de omgeÂving van het planÂgeÂbied, zouÂden hierÂonÂder nog steeds archeÂoÂloÂgiÂsche vondÂsten en/of spoÂren aanÂweÂzig kunÂnen zijn. In hoeÂverÂre met de bouw van de hisÂtoÂriÂsche kern de top van de onderÂligÂgenÂde oeverÂafÂzetÂtinÂgen is aanÂgeÂtast, is niet bekend.
Advies
BinÂnen het planÂgeÂbied kunÂnen archeÂoÂloÂgiÂsche vondÂsten en/of spoÂren uit de Late-MidÂdelÂeeuÂwenÂNieuÂwe Tijd aanÂweÂzig zijn. Met de geplanÂde ontÂgraÂvingsÂdiepÂte van maxiÂmaal 50 cm – Mv kunÂnen deze archeÂoÂloÂgiÂsche waarÂden worÂden aanÂgeÂtast. Het steÂdeÂlijÂke ophoÂgingsÂpakÂket kan immers al vanÂaf het maaiÂveld aanÂweÂzig zijn. De waarÂde in het huiÂdiÂge bestemÂmingsÂplan beschermd deze waarÂde van het terrein.
In de toeÂkomÂstiÂge planÂvorÂming in het terÂrein zal het pand opnieuw worÂden betrokÂken en bovenÂgronds worÂden opgeÂknapt. HierÂbij zijn ter plaatÂse van de huiÂdiÂge bebouÂwing geen bodeÂmingreÂpen gepland. DaarÂbij zijn geen aanÂvulÂlenÂde maatÂreÂgeÂlen noodÂzaÂkeÂlijk, aanÂgeÂzien gronÂdingreÂpen niet het archeÂoÂloÂgisch bodemÂarÂchief bedreiÂgen. Indien besloÂten wordt een overÂkapÂping, die aan het pand zit, te verÂwijÂdeÂren incluÂsief de aanÂweÂziÂge poeÂren, verÂdient het de aanÂbeÂveÂling de grondÂwerkÂzaamÂheÂden, voor zover deze beneÂden maaiÂveld bevinÂden, onder archeÂoÂloÂgiÂsche toeÂzicht te laten plaatsÂvinÂden (een archeÂoÂloÂgiÂsche opgraÂving, proÂtoÂcol archeÂoÂloÂgiÂsche begeÂleiÂding). Voor deze werkÂzaamÂheÂden is een ProÂgramÂma van Eisen (PVE) noodÂzaÂkeÂlijk, waarÂin de opzet en randÂvoorÂwaarÂden van het onderÂzoek tijÂdens werkÂzaamÂheÂden zijn verÂwoord. Op voorÂhand van de werkÂzaamÂheÂden dient dit PVE te zijn goedÂgeÂkeurd door de bevoegÂde overÂheid (de gemeenÂte Gorinchem).
Tot slot bestaat er in het planÂgeÂbied het idee om mogeÂlijk een garaÂge te reaÂliÂseÂren. Deze garaÂge zal uitÂsluiÂtend op staal worÂden gefunÂdeerd, met een vorÂstrand tot cirÂca 40 tot 50 cm ‑Mv. Omdat er spraÂke is van een zeer hoge archeÂoÂloÂgiÂsche verÂwachÂting door de ligÂging in de hisÂtoÂriÂsche kern, kan het verÂvolgÂonÂderÂzoek ook worÂden uitÂgeÂvoerd in de vorm van een opgraÂving van de te verÂstoÂren terÂreinÂdeÂlen (archeÂoÂloÂgiÂsche opgraÂving, proÂtoÂcol archeÂoÂloÂgiÂsche begeÂleiÂding). BinÂnen dit plan betreft het de funÂdeÂringsÂsleuÂven van de garaÂge, die op basis van de planÂnen de eniÂge ingreÂpen in de bodem vorÂmen voor de reaÂliÂsaÂtie van de garaÂge. HeiÂpaÂlen worÂden verÂder niet aanÂgeÂbracht. ArcheÂoÂloÂgen bepaÂlen tijÂdens het werk dan mede de voortÂgang van het civielÂtechÂnisch werk en kunÂnen het tijÂdeÂlijk stil legÂgen om alle aanÂweÂziÂge archeÂoÂloÂgiÂsche spoÂren en vondÂsten te verÂzaÂmeÂlen en te docuÂmenÂteÂren. Ook hierÂvoor is een ProÂgramÂma van Eisen nodig (PVE). Wel bestaat de mogeÂlijkÂheid om het plan aan te pasÂsen door te voorÂkoÂmen dat de huiÂdiÂge bodem in het planÂgeÂbied ontÂgraÂven zal worÂden, bijÂvoorÂbeeld door het beperkt ophoÂgen van het te bebouÂwen deel van het planÂgeÂbied zodat graafÂwerk niet meer hoeft plaats te vinÂden en de waarÂde van het terÂrein in situ onaanÂgeÂtast blijft.
Publicatie
![]() |
Verboom-Jansen, M. (2019) Gorinchem, Tolsteeg 6. Gemeente Gorinchem (ZH). Een Archeologisch Bureauonderzoek (BO), Transect-rapport 1787, Nieuwegein. Flipbook | PDF (9 MB) |
Metadata
Archisnummer(s): | 4619830100 (onderzoeksmelding) |
Topografische Kaart: | 38G |
Coördinaten: | 126.544/426.572 (centrum) |
Toponiem: | Tolsteeg 6 |
Plaats: | Gorinchem |
Gemeente: | Gorinchem |
Provincie: | Zuid-Holland |
Type onderzoek: | IVO-B (bureauonderzoek) |
Uitvoerder: | Transect B.V. |
Projectleider: | M. Verboom-Jansen MSc |
Opdrachtgever: | Van Es Architecten |
Bevoegd gezag: | Gemeente Gorinchem |
Aanvang onderzoek: | Juli 2018 |
Vondsten & documentatie: | - |
DANS: | - |