Laag Dalem­se­weg 20 (2012)

Laag Dalem­se­weg 20 Gorinchem

ADC Arche­o­Pro­jec­ten heeft in opdracht van Inpijn Blok­poel Inge­ni­eurs in 2012 een bureau­on­der­zoek en inven­ta­ri­se­rend veld­on­der­zoek uit­ge­voerd voor het plan­ge­bied Laag Dalem­se­weg 20 te Dalem (gemeente Gorin­chem). Het plan­ge­bied bestaat uit twee deel­ge­bie­den. In het wes­te­lijke deel­ge­bied is in 2010 loods gebouwd en een water­gang gedempt. Voorts zijn ver­schil­lende voor­zie­nin­gen die samen­han­gen met de ves­ti­ging van een paar­den­pen­sion gere­a­li­seerd. Arche­o­lo­gisch onder­zoek heeft hier ech­ter nog niet plaats­ge­von­den. In het oos­te­lijke deel­ge­bied zal een woning wor­den gebouwd.

Het onder­zoek is uit­ge­voerd in het kader van een aan­vraag voor een par­ti­ële bestem­mings­plan­wij­zi­ging (paar­den­pen­sion) en een vol­le­dige bestem­mings­plan­wij­zi­ging (woning) en was nood­za­ke­lijk om te bepa­len of bij de nog uit te voe­ren acti­vi­tei­ten de kans bestaat dat arche­o­lo­gi­sche res­ten in de onder­grond wor­den aan­ge­tast. Het onder­zoek vond plaats in augus­tus en sep­tem­ber 2012.

Stroom­gor­del Gorkum-Arkel

Op basis van het bureau­on­der­zoek werd de vol­gende gespe­ci­fi­ceerde ver­wach­ting opge­steld. In het plan­ge­bied kun­nen oever­af­zet­tin­gen van de stroom­gor­del van Gor­kum-Arkel en van een peri­ma­riene cre­vasse aan­ge­trof­fen wor­den. De oever­af­zet­tin­gen van de stroom­gor­del van Gor­kum-Arkel kun­nen op basis van de vor­mings­ge­schie­de­nis in de peri­ode Neo­li­thi­cum – Brons­tijd een onder­grond heb­ben gebo­den voor bewo­ning en/​of land­bouw. Arche­o­lo­gi­sche spo­ren en/​of vond­sten gere­la­teerd aan deze stroom­gor­del, die zich op 3 tot 5 m ‑mv bevindt, zijn tot op heden nog niet waar­ge­no­men. Indien aan­we­zig zul­len even­tu­ele res­ten door afdek­king met kom­af­zet­tin­gen en veen goed bewaard zijn gebleven.

Aan of direct onder het maai­veld moet reke­ning wor­den gehou­den met oever­af­zet­tin­gen van een noor­de­lij­ker gele­gen zij­tak van de Linge. In de top van deze afzet­tin­gen moet reke­ning wor­den gehou­den met arche­o­lo­gi­sche spo­ren en/​of vond­sten uit de IJzer­tijd t/​m de Late Mid­del­eeu­wen. Tot op heden zijn ech­ter alleen res­ten uit de Late Mid­del­eeu­wen bekend. De res­ten mani­fes­te­ren zich naar ver­wach­ting als een arche­o­lo­gi­sche laag, bestaande uit een ver­men­ging van onder meer kleine frag­men­ten aar­de­werk, houts­kool en bot met het oor­spron­ke­lijke sub­straat. Van­wege de ondiepe lig­ging bestaat de kans dat even­tu­ele res­ten door grond­be­wer­king ver­stoord zul­len zijn. Dit zal zeker ter plaatse van het erf van de boer­de­rij het geval zijn.

Boor­on­der­zoek

Ten­einde deze ver­wach­ting te toet­sen werd in het plan­ge­bied een ver­ken­nend boor­on­der­zoek uit­ge­voerd. In de diepe onder­grond, tus­sen 500 cm ‑mv (maxi­male boor­diepte) en 300 cm ‑mv zijn inder­daad oever- of cre­vasse-afzet­tin­gen aan­ge­trof­fen. Gezien de diep­te­lig­ging zijn deze moge­lijk gere­la­teerd aan de Gor­kum-Arkelse stroom­gor­del. In de top van de oever­af­zet­tin­gen zijn even­wel geen spo­ren van bodem­vor­ming vast­ge­steld. Het is dan ook de vraag of deze in de peri­ode Neo­li­thi­cum t/​m de Brons­tijd, toen het rivier­sys­teem actief was, een geschikte onder­grond boden voor bewoning.

De ondie­pere onder­grond is opge­bouwd uit pak­ket­ten kalk­loze, bijna onge­rijpte zwak zil­tige klei en veen. Deze opbouw is ken­mer­kend voor zeer natte kom­ge­bie­den. Der­ge­lijke gebie­den wer­den tot de groot­scha­lige ont­gin­nin­gen in de Late Mid­del­eeu­wen wei­nig bezocht en wer­den niet uit­ge­ko­zen voor per­ma­nente bewo­ning. Oever­af­zet­tin­gen gere­la­teerd aan de noor­de­lij­ker gele­gen neven­tak van de Linge zijn in geen van de borin­gen aangetroffen.