Niet his­to­risch, wel uniek : wapens WOII in Gor­cums Museum

GORIN­CHEM – Een aan­tal weken gele­den schonk een inwoon­ster van Gorin­chem een kara­bijn, een geweer, twee bajo­net­ten en een sabel aan het Gor­cums Museum. De voor­wer­pen waren 25 jaar eer­der tij­dens bag­ger­werk­zaam­he­den gevon­den en zijn waar­schijn­lijk afkom­stig uit de Tweede Wereld­oor­log. Onder­zoek beves­tigt deze the­o­rie, althans in het geval van het geweer en karabijn.

Tus­sen pijl­pun­ten, date­rend uit eind veer­tiende, begin vijf­tiende eeuw, afkom­stig uit de tijd van de heren van Arkel, lig­gen op een witte tafel een aan­tal reli­kwieën uit de tweede wereld­oor­log uit­ge­stald. Althans daar gaat Mar­tin Veen, beheer­der van het Gorin­chems gemeen­te­lijk depot van bodem­vond­sten van uit. Het gaat om een kara­bijn, een geweer, twee bajo­net­ten en een sabel, een schen­king die een inwoon­ster van Gorin­chem een paar weken gele­den aan het Gor­cums Museum.

“Ik werd bena­derd door Rob Kres­z­ner, direc­teur van het museum, met de vraag om er eens naar te kij­ken,” begint Veen. “Ondanks dat Gorin­chem lang een gar­ni­zoens­stad is geweest, ook tij­dens de Tweede Wereld­oor­log, zijn wapen­vond­sten uit die tijd rela­tief zeld­zaam en uniek te noe­men.” Vol­gens de schen­ker had zij het ‘wapen­tuig’ na bag­ger­werk­zaam­he­den in de Vlucht­ha­ven, 25 jaar gele­den gekre­gen. “Ik betwij­fel of het uit de Vlucht­ha­ven afkom­stig is,” gaat Veen ver­der. „In die peri­ode heb­ben daar geen bag­ger­werk­zaam­he­den plaats­ge­von­den. Wel in de Lin­ge­ha­ven, wat vol­gens mij meer in aan­mer­king komt als vind­plaats.” Veen acht het niet ondenk­baar dat sol­da­ten de wapens na de capi­tu­la­tie op 15 mei 1940 heb­ben gedumpt uit voor­zorg dat deze in han­den van de bezet­ter zou­den komen.

Uit een onder­zoek van dr. Arjan Bos­man is inmid­dels komen vast te staan dat de kara­bijn, het geweer en beide bajo­net­ten inder­daad afkom­stig zijn uit de Tweede Wereld­oor­log. Het zou gaan om een zoge­naamd M95 geweer, kali­ber 6.5 en een kara­bijn M95‑3, die sinds 1895 in gebruik waren bij de landmacht.

De sabel kan vol­gens het rap­port niet direct gel­inkt wor­den aan de Tweede Wereld­oor­log. In 1813 bezette Napo­leon, op de vlucht voor Rus­si­sche en Prui­si­sche troe­pen, de Arkel­stad om een vei­lige terug­keer van zijn leger rich­ting zui­den te waar­bor­gen. Bos­man houdt in zijn onder­zoek een aan­tal opties open : “De sabel kan met de bele­ge­ring van Gorin­chem in 1813 samen­han­gen, maar ook daarna toen Gorin­chem een belang­rijke mili­taire plaats was, waren deze ruim­schoots aanwezig.”

Gerard Droog
De Stad Gorinchem
24 – 9‑2013