De werkzaamheden aan het 3,4 kilometer lange dijkvak Gorinchem verlopen volgens planning. Volgens Koot van Bavel, projectleider bij het Polderdistrict Tieler- en Culemborgerwaarden voor dit dijkvak, zal in december de vereiste Deltasterkte- en hoogte kunnen worden bereikt. De eerste helft van 1997 zal worden gebruikt voor de afwerking : de aanleg van de op- en afritten en de wegverharding met puin en asfalt.
Archeologisch onderzoek kasteel heren van Arkel in het Wijdschild
Momenteel is de aannemerscombinatie Mourik-Koop over de grote lengte vooral buitendijks aan het werk om de versterking en verhoging te realiseren. Van Bavel : “We proberen nog voor de winter de kleitaluds buitendijks in te zaaien. Het zou mooi zijn als er al gras op groeit voordat de winter invalt. Maar het is wat dat betreft toch afwachten wat de natuur doet.”
Bij Fort Vuren is het betonwerk voor de U‑bak tussen de oude wetering en het sluisje, dat het waardevolle landschappelijke- en cultuurhistorische karakter van dit dijkgedeelte in stand moet houden, volop in uitvoering.
Stagnatie
Tussen de Dalemse Zeiving en de Beatrixlaan is de dijk buitendijks nu nagenoeg op de vereiste hoogte gebracht. Hier is al begonnen met het aanbrengen van de taludbekleding van basalt en basaltbeton. Binnendijks ondervinden de werkzaamheden enige stagnatie. Dit wordt veroorzaakt doordat kabels en leidingen hier niet op tijd omgelegd kunnen worden.
De nieuwe kabels en leidingen moeten komen in de werkstroken onder aan de dijk die door het Polderdistrict tijdelijk in gebruik zijn genomen. Bij enkele dijkbewoners stuit de aanleg door hun percelen op bezwaren. De Nutsbedrijven proberen met de betrokkenen zo snel mogelijk tot een oplossing te komen.
Overlaten
Onlangs is begonnen met het inheien van de stalen damwanden haaks in de dijk bij de zogenaamde ‘overlaten’. Deze damwanden moeten de uitstroomopeningen van de overlaten beperken wanneer bij een dijkdoorbraak het water vanuit de polder weer in de Waal stroomt.
Woonterpen
De terpen van zand en klei voor de herbouw van woningen binnen- en buitendijks zijn inmiddels aangebracht. Het Polderdistrict kan echter nog geen uitspraak doen over het tijdstip waarop de bewoners kunnen gaan bouwen. “Eerst moet het verloop van de zetting van de aangebrachte klei- en zandmassa worden afgewacht. Zo’n terp moet een tijdje liggen zodat de grootste zetting al opgetreden is voordat met de herbouw begonnen wordt”, aldus Van Bavel.
Sluisje
Het definitieve plan voor de renovatie van het uitwateringssluisje te Dalem, dat deel uitmaakt van het beschermd stadsgezicht van Gorinchem, zal deze maand door Coördinatie Commissie Dijkverbetering (CCD) van Zuid-Holland worden beoordeeld. Het ligt in de bedoeling om het plan voor het eind van dit jaar besteksgereed te hebben zodat begin ´97 zal kunnen worden gestart met de uitvoering.
Archeologisch onderzoek kasteel heren van Arkel in het Wijdschild
Resten kasteel
Bij het ontgraven van de uiterwaarden oostelijk van de stadswallen, met als doel om hier een drassig natuurgebied aan te leggen ter compensatie van verloren gegane natuurwaarden bij de dijkverbetering, is het Polderdistrict gestuit op restanten van funderingen.
Een amateurarcheoloog die eerder betrokken was bij opgravingen binnendijks ontdekte dat het ging om het voormalig kasteel van de heren van Arkel, destijds baas over Gorinchem. Dit kasteel werd in de vijftiende eeuw gesloopt door de Graaf van Holland. Het puin werd in de toenmalige kasteelgracht gestort.
Bij graafwerkzaamheden in 1977 waren binnendijks al eerder resten gevonden. Deze resten gaven echter geen beeld van de omvang van het kasteel. De resten die nu gevonden zijn, tonen aan dat het kasteel behoorlijk groter is dan in het verleden werd aangenomen.
Het Polderdistrict heeft aan het team van archeologen een kraan ter beschikking gesteld om daarmee het terrein verder af te schrapen en de grens van het voormalig kasteelterrein vast te stellen.
Onderzoek
De graafwerkzaamheden zullen beperkt blijven tot dit verkennend terreinonderzoek. Aanvullend zijn inmiddels ook enkele luchtopnamen gemaakt. Uit het onderzoek is inmiddels komen vast te staan dat de gevonden kasteelresten niet de hoofdburcht betreffen maar de zogenaamde voorburcht. In de Middeleeuwen was dit de plaats waar zich de woningen bevonden van het personeel van de adellijke familie Van Arkel.
Het Polderdistrict heeft aan de bij het onderzoek ingeschakelde Rijksdienst voor Oudheidkundig Bodemonderzoek (ROB) de vraag voorgelegd hoe met de vondsten moet worden omgegaan. Volgens Van Bavel kan het advies van de ROB er toe leiden dat het oorspronkelijke plan voor het terrein ‑water met riet- wordt gewijzigd.
Als een planwijziging aan de orde is, zal het Polderdistrict daartoe het initiatief nemen. Van Bavel : “We willen verantwoord omgaan met wat we nu hebben gevonden.” Hij benadrukt dat het archeologisch onderzoek en de vondsten op dit moment geen consequenties heeft voor de planning van het op sterkte brengen van de dijk nabij Gorinchem.
Publicatie van het Polderdistrict Tieler- en Culemborgerwaarden
17 september 1996
Kompas Actief