GORINCHEM – De gemeente Gorinchem laat volgende maand een archeologisch onderzoek verrichten in de Kwekelstraat in de hoop iets tastbaars van het Joodse verleden te vinden. Onder het parkeerterreintje liggen de fundamenten van de synagoge die in 1843 werd gebouwd en die in de jaren vijftig op last van burgemeester Van Rappard werd gesloopt.
Achterzijde synagoge (1957)
Na de Tweede Wereldoorlog was de Joodse gemeenschap gedecimeerd tot slechts enkelen. Tientallen Gorcumse Joden waren vermoord in Hitlers concentratiekampen en degenen die wel terugkeerden konden de synagoge niet meer betalen.
“Van Rappard had weinig gevoel voor de joodse rol in de maatschappij”, vertelt stadsarchivaris en medewerker van de archeologische werkgroep R. van Dijk. “Hij wilde heel veel slopen. Al die kleine huisjes in de binnenstad vond hij maar niets. Van Rappard wilde groots bouwen en brede lanen door de stad. Gelukkig zijn veel van zijn plannen niet uitgevoerd anders was Gorcum zoals het nu is er niet meer geweest”.
Met de sloop van de synagoge werd ook de geschiedenis van de Joden in Gorinchem stuk geslagen. “We hopen met de opgraving iets tastbaars te vinden. Want in het museum en in het archief is er nauwelijks iets”, aldus Van Dijk. Zelfs goede foto’s van de synagoge ontbreken. “We hebben een foto van het door vermoedelijk NSB’ers vernielde interieur”. Een houding zoals Van Rappard in de jaren vijftig ten toon spreidde zou nu ondenkbaar zijn. “Kijk naar de pogingen om in Sliedrecht de dijksynagoge in ere te herstellen. Er is nu wel aandacht voor de gevoelens die er leven”.
Burgemeester en wethouders van Gorinchem hebben 20.000 gulden uitgetrokken voor het onderzoek. Archeoloog P. Floore, die nagenoeg iedere opgraving in de stad leidt, zal ook aan het hoofd staan van de opgraving in de Kwekelstraat .
De twintig mille is genoeg om twee weken te kunnen graven. Het parkeerterreintje wordt daarna bebouwd door de ING Bank.
Dagblad Rivierenland
26 januari 2000