GORINCHEM – De zon brandt fel deze middag. Martin Veen van de werkgroep archeologie van Gorinchem draagt voor de zekerheid een petje die zijn schedel tegen de verblindende stralen moet beschermen. Velen liggen op het strand, maar Veen en de anderen staan in en rond een grote bouwput. Ze zijn op zoek naar het mysterie van de Krijtstraat.
Echt schokkende dingen hebben de archeologen nog niet gevonden in de Krijtstraat, maar even is er deze middag lichte opwinding. Alfred ter Wal en Ingrid Cleijne van BAAC hebben een oude fundering blootgelegd die toch wel een paar eeuwen oud is. Uit welke periode de fundering echt afkomstig is, valt echter nog niet te zeggen.
De archeologen zijn pas een paar dagen bezig in de Krijtstraat en moeten alle vondsten nog in verband met elkaar brengen. Alle gevonden voorwerpen, waaronder een paar oude stiften, worden daarom onmiddellijk veilig gesteld, zodat later meteen duidelijk waar en wanneer de vondsten in de bodem zijn aangetroffen.
Het is bekend : de archeologen hopen (een deel van) het hof van de familie Van Arkel bloot te leggen. Minutieus wordt de bodem daarom onderzocht. Mannen zoeken met een metaaldetector naar bijvoorbeeld de aanwezigheid van oude scherven in de bodem. Een graafmachine graaft de grond voorzichtig laag voor laag af. De eerste scherven uit de dertiende eeuw zijn inmiddels gevonden en daar is Veen heel erg blij mee. “We hebben nog nooit zo dicht in de buurt van de stadskern restanten uit deze periode aangetroffen.” De voorwerpen die een paar jaar geleden tijdens archeologische opgravingen in de Blijenhoek werden aangetroffen, kwamen uit de veertiende eeuw en de 450 gevonden munten (!) tijdens een onderzoek op het Kazerneplein stamden uit een nog latere periode.
Tekeningen niet oud genoeg
De archeologen weten eigenlijk niet wat ze kunnen treffen in de Krijtstraat. De oudste tekeningen dateren uit 1580 en die kaarten geven maar een hele globale indeling van hoe het terrein er toen uit moet hebben gezien.
Waar zich wat bevindt, durft Veen daarom ook niet te zeggen. Veen : “We hopen dat de gevonden voorwerpen ons een beeld geven van de situatie zoals die in de dertiende eeuw in de Krijtstraat was. Maar we kunnen niet meer dan hopen.”
Als het moet, gebruiken de archeologen tandenborstels om er zeker van te zijn dat er niets beschadigd wordt. Het team ziet het gebied Krijtstraat als een eenmalige kans om te ontdekken hoe de vlag er in vroeger tijden in Gorinchem bij hing. En die kans wil de werkgroep archeologie benutten.
Opmerkelijk : de archeologen zijn dolblij als ze afval aantreffen. “Afval vertelt ons heel veel over de vroegere bewoners”, legt Veen uit. Als we ‘dure’ voedselresten aantreffen zoals vogels die geschoten zijn tijdens een jacht of overblijfselen van zeevissen, weten we dat daar rijke mensen moeten hebben geleefd. Vergelijk het maar met je eigen omstandigheden. Gooi je je schoenen weg omdat de kleur je niet meer aanstaat of draag je ze helemaal af ? Zo’n keuze heeft vaak te maken met je inkomen. Archeologen kunnen over een paar eeuwen aan de hand van een paar gevonden schoenen echter goed zien of jij goed in je slappe was zat.”
Het echte archeologische werk begint overigens pas na zeven weken. De graafwerkzaamheden nemen maar een fractie van de totale werkzaamheden in beslag. Nadat alle voorwerpen bijeen zijn gebracht begint het echte onderzoek naar de historie van Gorinchem pas.
Voorwerpen worden met elkaar in verband gebracht, links worden gelegd. Volgens Veen duurt het dan nog een paar jaar voordat de archeologen met stelligheid kunnen zeggen wat er vroeger allemaal gebeurde in de Krijtstraat.