Onderzoek
VisuÂals toeÂkomÂstige situÂaÂtie door Movares
Dit archeÂoÂloÂgisch bureauÂonÂderÂzoek is opgeÂsteld door Buro de Brug in opdracht van MovaÂres. De aanÂleiÂding tot dit onderÂzoek zijn de geplande werkÂzaamÂheÂden aan staÂtion GorinÂchem, waarÂvoor conÂform het bestemÂmingsÂplan een omgeÂvingsÂverÂgunÂning verÂplicht is.
Op dit moment heeft het staÂtion een zijÂperÂron en een eilandÂperÂron. Het eilandÂperÂron wordt slechts gedeelÂteÂlijk gebruikt : alleen aan de noordÂkant halÂteÂren de treiÂnen, aan de zuidÂkant staat een hekÂwerk op de rand van het perÂron. Het is de bedoeÂling dat het eilandÂperÂron wordt opgeÂbroÂken en dat er een nieuw zijÂperÂron komt aan de noordÂzijde van de spoÂren. Er zal een nieuwe tunÂnel worÂden aanÂgeÂlegd met aan de staÂtiÂonsÂzijde een lift en aan de noordÂzijde een helÂlingÂbaan. Het planÂgeÂbied heeft een opperÂvlakte van ca. 8500 m² en wordt in het zuiÂden begrensd door de StaÂtiÂonsÂweg en in het noorÂden door het Lindelaantje.
Verwachtingen
VolÂgens de gemeenÂteÂlijke verÂwachÂtingsÂkaart uit 2009 geldt een hoge verÂwachÂting aan of nabij het opperÂvlak voor resÂten uit de preÂhisÂtoÂrie tot de MidÂdelÂeeuÂwen. Deze hoge verÂwachÂting hangt samen met de desÂtijds verÂmoede locaÂtie van de stroomÂgorÂdel van de Linge in de onderÂgrond. NieuÂwere gegeÂvens (2012) plaatÂsen de stroomÂgorÂdel van de Romeinse Linge veel verÂder naar het oosÂten. Op basis van deze nieuwe gegeÂvens is het aanÂneÂmeÂlijk dat het planÂgeÂbied zich in een komÂgeÂbied bevindt. Uit geoÂloÂgisch boorÂonÂderÂzoek uit 1963 blijkt ook dat het daadÂwerÂkeÂlijk om komÂgronÂden gaat. In de preÂhisÂtoÂrie was de regio met komÂgronÂden veelal te nat voor bewoÂning, met als uitÂzonÂdeÂring de hoge delen in het landÂschap, de zogeÂnaamde rivierÂdonÂken en stroomÂgorÂdels. Voor de komÂgronÂden geldt dan ook een lage verÂwachÂting. VondÂsten uit de steenÂtijd, BronsÂtijd en IJzerÂtijd zijn in deze regio schaars. Romeinse vondÂsten in het nabijÂgeÂleÂgen LeerÂdam bevesÂtiÂgen dat de oeverÂwal van de Linge in de Romeinse tijd bewoond was, maar aanÂgeÂzien deze oeverÂwal verÂder naar het oosÂten lag, is de verÂwachÂting dat er Romeinse resÂten binÂnen het planÂgeÂbied zulÂlen ligÂgen, klein. Vanaf de Laat-Romeinse tijd vonÂden veel overÂstroÂminÂgen plaats en liep de omvang van de bevolÂking in de regio terug.
De AlblasÂserÂwaard bleef waarÂschijnÂlijk enkele eeuÂwen onbeÂwoond, maar het gebied kan in deze periÂode wel zijn bezocht. Er zijn tot op heden geen archeÂoÂloÂgiÂsche vondÂsten van enige beteÂkeÂnis uit deze periÂode (3de tot 8ste eeuw na Chr.) bekend. Vanaf de volle MidÂdelÂeeuÂwen werd het gebied weer intenÂsieÂver bewoond, hoeÂwel het gebied rond het jaar 1000 nog steeds een uitÂgeÂstrekt veenÂmoeÂras was met hier en daar een donk en wat stroomÂrugÂgen die boven het veen uitÂstaÂken. Vanaf de 11de eeuw werd het veenÂgeÂbied ontÂgonÂnen en ontÂstaan nederÂzetÂtinÂgen. NederÂzetÂtinÂgen groeiÂden uit tot dorÂpen, waarÂvan somÂmiÂgen stadsÂrechÂten kreÂgen, zoals GorinÂchem. De meeste bebouÂwing in het ontÂgonÂnen buiÂtenÂgeÂbied bevond zich langs water en wegen. Op de kadasÂtrale kaart van 1811 zijn wel de oude dijk van de vesÂting en de weg langs de trekÂvaart naar Arkel te zien in de omgeÂving van het planÂgeÂbied, maar geen bebouÂwing. Er zijn op basis van het hisÂtoÂrisch kaartÂmaÂteÂriÂaal geen aanÂwijÂzinÂgen voor laatÂmidÂdelÂeeuwse of nieuÂweÂtijdse bebouÂwing. Tot de spoorÂlijn en het staÂtion werd aanÂgeÂlegd, was het planÂgeÂbied een moeÂrasÂsige zone in een verÂder agraÂrisch gebied.
Conclusies
Alleen als zich binÂnen het planÂgeÂbied een onontÂdekte donk bevindt waarop bewoÂning in de preÂhisÂtoÂrie tot Romeinse tijd mogeÂlijk was, blijft de hoge verÂwachÂting conÂform de gemeenÂteÂlijke verÂwachÂtingsÂkaart bestaan. De kans dat hier daadÂwerÂkeÂlijk een onontÂdekte donk aanÂweÂzig is in het verÂromÂmelde staÂtiÂonsÂgeÂbied, is zeer klein. Op basis van de ligÂging in een komÂgeÂbied dient de archeÂoÂloÂgiÂsche verÂwachÂting naar laag te worÂden bijÂgeÂsteld. Ook voor de periÂode MidÂdelÂeeuÂwen-Nieuwe tijd is de verÂwachÂting laag ; het gebied werd verÂmoeÂdeÂlijk pas sinds de ontÂginÂning van de regio agraÂrisch gebruikt en niet bewoond. Op de kaart van 1811 is het planÂgeÂbied groÂtenÂdeels geleÂgen in een moeÂras, geen geschikte grond voor bewoÂning. Er zijn geen aanÂwijÂzinÂgen voor bebouÂwing in het planÂgeÂbied anders dan spoor en staÂtion gereÂlaÂteerde bebouÂwing uit 1883.
Voor onderÂhaÂvig planÂgeÂbied geldt op basis van het bureauÂonÂderÂzoek een lage verÂwachÂting voor alle periÂoÂden. Deze lage verÂwachÂting is gebaÂseerd op de ligÂging van het planÂgeÂbied in een komÂgeÂbied – zoals ook blijkt uit geoÂloÂgiÂsche borinÂgen. Het komÂgeÂbied was in de preÂhisÂtoÂrie t/​m Vroege MidÂdelÂeeuÂwen te nat voor bewoÂning (met uitÂzonÂdeÂring van een enkele hoger geleÂgen donk of oeverÂwal). Vanaf de MidÂdelÂeeuÂwen werd de omgeÂving van het planÂgeÂbied ontÂgonÂnen en geschikt gemaakt voor agraÂrisch gebruik. BewoÂning conÂcenÂtreerde zich meest langs hisÂtoÂriÂsche wegen, die zich volÂgens hisÂtoÂrisch kaartÂmaÂteÂriÂaal niet binÂnen het planÂgeÂbied bevinÂden. Tevens is de bodem door de aanÂleg van het bestaande spoor en staÂtion aan het eind van de 19de eeuw waarÂschijnÂlijk al verÂstoord. BovenÂdien was het in de periÂode daarÂvoor een moeÂras, dat ongeÂtwijÂfeld is opgeÂhoogd ten behoeve van de aanÂleg van het spoor en staÂtion ; van een oorÂspronÂkeÂlijke bodemÂopÂbouw is dan ook geen sprake meer. De geplande ingreep vindt plaats in deze verÂromÂmelde staÂtiÂons- en spoorÂzone, waarin ook op basis van de ligÂging in het komÂgeÂbied, geen behouÂdensÂwaarÂdige archeÂoÂloÂgiÂsche resÂten worÂden verÂwacht. Buro de Brug adviÂseert dan ook om geen archeÂoÂloÂgisch verÂvolgÂonÂderÂzoek uit te laten voeren.
Publicatie
![]() |
Kant, K.M. van der (2016) Archeologisch bureauonderzoek Reizigerstunnel station Gorinchem, Buro de Brug Rapporten B16-283, Amsterdam. Flipbook | PDF (2 MB), bijlage 1 (4 MB), bijlage 2 (1 MB) |
Historische foto’s station
Metadata
Administratieve gegevens | |
---|---|
Archisnummer(s): | 4003549100 |
Topografische kaart: | 38G |
Coördinaten: | 126.138/427.404 126.048/427.286 |
Toponiem: | Reizigerstunnel station Gorinchem |
Plaats: | Gorinchem |
Gemeente: | Gorinchem |
Provincie: | Zuid-Holland |
Type onderzoek: | Bureauonderzoek |
Uitvoerder: | Buro de Brug |
Projectleider: | Drs. J. W. Oudhof |
Opdrachtgever: | Movares |
Bevoegd gezag: | Gemeente Gorinchem |
Aanvang onderzoek: | 28 juni 2016 |
Documentatie: | Buro de Brug |
DANS: | https://doi.org/10.17026/dans-zc7-r3me |