Onderzoek
VisuÂals toeÂkomÂstiÂge situÂaÂtie door Movares
Dit archeÂoÂloÂgisch bureauÂonÂderÂzoek is opgeÂsteld door Buro de Brug in opdracht van MovaÂres. De aanÂleiÂding tot dit onderÂzoek zijn de geplanÂde werkÂzaamÂheÂden aan staÂtiÂon GorinÂchem, waarÂvoor conÂform het bestemÂmingsÂplan een omgeÂvingsÂverÂgunÂning verÂplicht is.
Op dit moment heeft het staÂtiÂon een zijÂperÂron en een eilandÂperÂron. Het eilandÂperÂron wordt slechts gedeelÂteÂlijk gebruikt : alleen aan de noordÂkant halÂteÂren de treiÂnen, aan de zuidÂkant staat een hekÂwerk op de rand van het perÂron. Het is de bedoeÂling dat het eilandÂperÂron wordt opgeÂbroÂken en dat er een nieuw zijÂperÂron komt aan de noordÂzijÂde van de spoÂren. Er zal een nieuÂwe tunÂnel worÂden aanÂgeÂlegd met aan de staÂtiÂonsÂzijÂde een lift en aan de noordÂzijÂde een helÂlingÂbaan. Het planÂgeÂbied heeft een opperÂvlakÂte van ca. 8500 m² en wordt in het zuiÂden begrensd door de StaÂtiÂonsÂweg en in het noorÂden door het Lindelaantje.
Verwachtingen
VolÂgens de gemeenÂteÂlijÂke verÂwachÂtingsÂkaart uit 2009 geldt een hoge verÂwachÂting aan of nabij het opperÂvlak voor resÂten uit de preÂhisÂtoÂrie tot de MidÂdelÂeeuÂwen. Deze hoge verÂwachÂting hangt samen met de desÂtijds verÂmoeÂde locaÂtie van de stroomÂgorÂdel van de LinÂge in de onderÂgrond. NieuÂweÂre gegeÂvens (2012) plaatÂsen de stroomÂgorÂdel van de RomeinÂse LinÂge veel verÂder naar het oosÂten. Op basis van deze nieuÂwe gegeÂvens is het aanÂneÂmeÂlijk dat het planÂgeÂbied zich in een komÂgeÂbied bevindt. Uit geoÂloÂgisch boorÂonÂderÂzoek uit 1963 blijkt ook dat het daadÂwerÂkeÂlijk om komÂgronÂden gaat. In de preÂhisÂtoÂrie was de regio met komÂgronÂden veelÂal te nat voor bewoÂning, met als uitÂzonÂdeÂring de hoge delen in het landÂschap, de zogeÂnaamÂde rivierÂdonÂken en stroomÂgorÂdels. Voor de komÂgronÂden geldt dan ook een lage verÂwachÂting. VondÂsten uit de steenÂtijd, BronsÂtijd en IJzerÂtijd zijn in deze regio schaars. RomeinÂse vondÂsten in het nabijÂgeÂleÂgen LeerÂdam bevesÂtiÂgen dat de oeverÂwal van de LinÂge in de RomeinÂse tijd bewoond was, maar aanÂgeÂzien deze oeverÂwal verÂder naar het oosÂten lag, is de verÂwachÂting dat er RomeinÂse resÂten binÂnen het planÂgeÂbied zulÂlen ligÂgen, klein. VanÂaf de Laat-RomeinÂse tijd vonÂden veel overÂstroÂminÂgen plaats en liep de omvang van de bevolÂking in de regio terug.
De AlblasÂserÂwaard bleef waarÂschijnÂlijk enkeÂle eeuÂwen onbeÂwoond, maar het gebied kan in deze periÂoÂde wel zijn bezocht. Er zijn tot op heden geen archeÂoÂloÂgiÂsche vondÂsten van eniÂge beteÂkeÂnis uit deze periÂoÂde (3de tot 8ste eeuw na Chr.) bekend. VanÂaf de volÂle MidÂdelÂeeuÂwen werd het gebied weer intenÂsieÂver bewoond, hoeÂwel het gebied rond het jaar 1000 nog steeds een uitÂgeÂstrekt veenÂmoeÂras was met hier en daar een donk en wat stroomÂrugÂgen die boven het veen uitÂstaÂken. VanÂaf de 11de eeuw werd het veenÂgeÂbied ontÂgonÂnen en ontÂstaan nederÂzetÂtinÂgen. NederÂzetÂtinÂgen groeiÂden uit tot dorÂpen, waarÂvan somÂmiÂgen stadsÂrechÂten kreÂgen, zoals GorinÂchem. De meesÂte bebouÂwing in het ontÂgonÂnen buiÂtenÂgeÂbied bevond zich langs water en wegen. Op de kadasÂtraÂle kaart van 1811 zijn wel de oude dijk van de vesÂting en de weg langs de trekÂvaart naar Arkel te zien in de omgeÂving van het planÂgeÂbied, maar geen bebouÂwing. Er zijn op basis van het hisÂtoÂrisch kaartÂmaÂteÂriÂaal geen aanÂwijÂzinÂgen voor laatÂmidÂdelÂeeuwÂse of nieuÂweÂtijdÂse bebouÂwing. Tot de spoorÂlijn en het staÂtiÂon werd aanÂgeÂlegd, was het planÂgeÂbied een moeÂrasÂsiÂge zone in een verÂder agraÂrisch gebied.
Conclusies
Alleen als zich binÂnen het planÂgeÂbied een onontÂdekÂte donk bevindt waarÂop bewoÂning in de preÂhisÂtoÂrie tot RomeinÂse tijd mogeÂlijk was, blijft de hoge verÂwachÂting conÂform de gemeenÂteÂlijÂke verÂwachÂtingsÂkaart bestaan. De kans dat hier daadÂwerÂkeÂlijk een onontÂdekÂte donk aanÂweÂzig is in het verÂromÂmelÂde staÂtiÂonsÂgeÂbied, is zeer klein. Op basis van de ligÂging in een komÂgeÂbied dient de archeÂoÂloÂgiÂsche verÂwachÂting naar laag te worÂden bijÂgeÂsteld. Ook voor de periÂoÂde MidÂdelÂeeuÂwen-NieuÂwe tijd is de verÂwachÂting laag ; het gebied werd verÂmoeÂdeÂlijk pas sinds de ontÂginÂning van de regio agraÂrisch gebruikt en niet bewoond. Op de kaart van 1811 is het planÂgeÂbied groÂtenÂdeels geleÂgen in een moeÂras, geen geschikÂte grond voor bewoÂning. Er zijn geen aanÂwijÂzinÂgen voor bebouÂwing in het planÂgeÂbied anders dan spoor en staÂtiÂon gereÂlaÂteerÂde bebouÂwing uit 1883.
Voor onderÂhaÂvig planÂgeÂbied geldt op basis van het bureauÂonÂderÂzoek een lage verÂwachÂting voor alle periÂoÂden. Deze lage verÂwachÂting is gebaÂseerd op de ligÂging van het planÂgeÂbied in een komÂgeÂbied – zoals ook blijkt uit geoÂloÂgiÂsche borinÂgen. Het komÂgeÂbied was in de preÂhisÂtoÂrie t/m VroeÂge MidÂdelÂeeuÂwen te nat voor bewoÂning (met uitÂzonÂdeÂring van een enkeÂle hoger geleÂgen donk of oeverÂwal). VanÂaf de MidÂdelÂeeuÂwen werd de omgeÂving van het planÂgeÂbied ontÂgonÂnen en geschikt gemaakt voor agraÂrisch gebruik. BewoÂning conÂcenÂtreerÂde zich meest langs hisÂtoÂriÂsche wegen, die zich volÂgens hisÂtoÂrisch kaartÂmaÂteÂriÂaal niet binÂnen het planÂgeÂbied bevinÂden. Tevens is de bodem door de aanÂleg van het bestaanÂde spoor en staÂtiÂon aan het eind van de 19de eeuw waarÂschijnÂlijk al verÂstoord. BovenÂdien was het in de periÂoÂde daarÂvoor een moeÂras, dat ongeÂtwijÂfeld is opgeÂhoogd ten behoeÂve van de aanÂleg van het spoor en staÂtiÂon ; van een oorÂspronÂkeÂlijÂke bodemÂopÂbouw is dan ook geen spraÂke meer. De geplanÂde ingreep vindt plaats in deze verÂromÂmelÂde staÂtiÂons- en spoorÂzoÂne, waarÂin ook op basis van de ligÂging in het komÂgeÂbied, geen behouÂdensÂwaarÂdiÂge archeÂoÂloÂgiÂsche resÂten worÂden verÂwacht. Buro de Brug adviÂseert dan ook om geen archeÂoÂloÂgisch verÂvolgÂonÂderÂzoek uit te laten voeren.
Publicatie
![]() |
Kant, K.M. van der (2016) Archeologisch bureauonderzoek Reizigerstunnel station Gorinchem, Buro de Brug Rapporten B16-283, Amsterdam. Flipbook | PDF (2 MB), bijlage 1 (4 MB), bijlage 2 (1 MB) |
Historische foto’s
Metadata
Administratieve gegevens | |
---|---|
Archisnummer(s): | 4003549100 |
Topografische kaart: | 38G |
Coördinaten: | 126.138/427.404 126.048/427.286 |
Toponiem: | Reizigerstunnel station Gorinchem |
Plaats: | Gorinchem |
Gemeente: | Gorinchem |
Provincie: | Zuid-Holland |
Type onderzoek: | Bureauonderzoek |
Uitvoerder: | Buro de Brug |
Projectleider: | Drs. J. W. Oudhof |
Opdrachtgever: | Movares |
Bevoegd gezag: | Gemeente Gorinchem |
Aanvang onderzoek: | 28 juni 2016 |
Documentatie: | Buro de Brug |
DANS: | https://doi.org/10.17026/dans-zc7-r3me |