Kooiweg 2 en ongenummerd (2015)

De aanleiding van het onderzoek was de aanvraag van een omgevingsvergunning ten behoeve van de bouw van een woning en een veestal.

Op basis van het bureauonderzoek is een gespecificeerde verwachting opgesteld. Hieruit volgt dat het plangebied is gelegen in de Alblasserwaard, een uitgestrekt komgebied met fossiele stroomgordels- en crevasses in de ondergrond. Deze eenheden manifesteren zich als langgerekte, smalle zones, die vanwege hun zandige samenstelling minder inklonken dan klei en veen in het omringende gebied. Hierdoor lagen zij hoger in het landschap en werden zij in het verleden bij voorkeur uitgekozen voor bewoning en landbouw. De verbreiding van crevasse-afzettingen is over het algemeen relatief beperkt. Dit betekent dat deze afzettingen minder geschikt zijn voor grote nederzettingen dan de stroomgordels. Op crevasse-afzettingen kunnen voornamelijk archeologische resten in de vorm van individuele huisplaatsen of kleinschalige nederzettingen worden verwacht.

Gezien de vermoedelijke relatie van de ter plaatse van deelgebied Kooiweg 2 verwachte crevasseafzettingen met de zuidelijker gelegen Merwede zullen eventueel aanwezige archeologische waarden uit de periode vanaf de Romeinse tijd dateren. Deze zullen zich aan of direct onder het maaiveld bevinden en zich manifesteren als een ‘vuile laag’ met kleine fragmenten aardewerk, houtskool, bot en/of baksteen. Ze kunnen gerelateerd worden aan verschillende complextypen, waaronder nederzettingen en akkerlagen.

Ter plaatse van Kooiweg ongenummerd worden geen crevasse-afzettingen verwacht. Vanwege de lagere ligging in het landschap en in het verleden vochtigere omstandigheden worden hier geen huisplaatsen of nederzettingen verwacht. Wel zijn ontginningssporen in de vorm van greppels aan te treffen.

Op basis van oude kaarten zijn in het plangebied geen resten van historische bebouwing te verwachten. Wel was er sprake van een eendenkooi. Eendenkooien zijn kenmerkend voor de laagste en natste delen van de komgebieden, veelal kwelplekken, die in de winter niet bevroren en daardoor eenden aantrokken. Ook lagen ze vaak ver van de bewoning, omdat rust een belangrijke voorwaarde is. Vanuit cultuurhistorisch perspectief vormen ze interessante elementen in het landschap. De eendenkooi in het plangebied is echter bij de aanleg van een boomgaard in het tweede kwart van de 20e eeuw geheel verdwenen.

Teneinde bovengenoemde verwachting te toetsen en waar nodig aan te vullen is in het plangebied een verkennend booronderzoek uitgevoerd. Hieruit volgt dat de ondergrond uit kalkloze, bijna ongerijpte tot halfgerijpte klei (Formatie van Echteld) en zwak kleiig tot mineraalarm veen (Formatie van Nieuwkoop) bestaat. Deze opbouw is kenmerkend voor natte komgebieden, waarin periodiek geen of weinig riviersedimentatie plaatsvond. Onderin boring 5, die dieper is doorgezet dan de overige boringen, is op 360 cm –mv een kalkrijk, sterk siltige kleipakket aangeboord. Dit betreft mogelijk oeverafzettingen van een stroomgordel of –crevasse. De bovengrond wordt gevormd door een 45 tot 80 cm kleidek, dat vermoedelijk is gevormd ten tijde van overstromingen van de zuidelijker gelegen Merwede. Er zijn in de bovengrond geen aanwijzingen voor de aanwezigheid van een crevasse.

Op grond van het ontbreken van een potentieel archeologisch niveau dient de archeologische verwachting naar beneden te worden bijgesteld. ADC ArcheoProjecten adviseert op basis hiervan beide terreinen vrij te geven voor de voorgenomen ontwikkeling.

R.M. van der Zee
Kooiweg 2 en ongenummerd, Gorinchem (gemeente Gorinchem) een Bureauonderzoek en Inventariserend Veldonderzoek in de vorm van een verkennend booronderzoek; ADC Archeoprojecten rapport 4022; Amersfoort; 2016
Bekijk | Download (5 MB)

Archisnummer(s):	3991627100
Topografische kaart:	38G
Coordinaten:	Kooiweg 2: 124.687/430.410 124.739/430.372 124.736/430.417 124.690/430.370 Kooiweg ongenummerd: 124.633/430.398 124.682/430.369 124.675/430.401 124.635/430.367
Toponiem:	Kooiweg 2 en ongenummerd
Plaats:	Gorinchem
Gemeente:	Gorinchem
Provincie:	Zuid-Holland
Type onderzoek:	Bureauonderzoek en Inventariserend Veldonderzoek in de vorm van een verkennend booronderzoek
Uitvoerder:	ADC Archeoprojecten bv, Amersfoort
Projectleider:	E. Jacobs
Opdrachtgever:	Van den Heuvel Ontwikkeling & Beheer B.V, Langerak
Bevoegd gezag:	Gemeente Gorinchem
Aanvang onderzoek:	december 2015, maart en augustus 2016
Documentatie:	ADC Archeoprojecten bv, Amersfoort
DANS:	https://doi.org/10.17026/dans-zj7-h6nw