Baardmankruik versierd met eikenranken, Keulen (1520-1540)
Beschrijving
Deze baardmankruik is gevonden tussen het afval in de beerput van een laatmiddeleeuws huis op de Blijenhoek in 1996.
Baardmankruiken zijn vooral in de 16de en 17de eeuw populair. We zien ze op schilderijen uit deze periode vaak afgebeeld als schenk- of drinkkan. Minder bekend is dat de VOC deze kruiken ook gebruikte voor het transport van allerlei vloeibare stoffen. Ook een giftige stof als kwik werd hierin vervoerd.
Ontbijt met baardmankruik. Olieverf op paneel door Georg Flegel (1563−1638)
De kruiken moesten natuurlijk waterdicht zijn. Daarom gebruikte men bij de productie een hele fijne kleisoort die op een hogere temperatuur werd gebakken dan de klei voor het traditionele gebruiksaardewerk. Zo ontstond een hard en vochtbestendig keramisch product dat we ‘steengoed’ noemen. Ter verfraaiing werd er een metaal engobe en zoutglazuur op aangebracht.
De meeste baardmankruiken zijn gemaakt in Keulen en omgeving (het Rijnland) en kwamen met scheepsladingen ons land binnen. Naar mate de vraag toenam besteedden de pottenbakkers steeds minder aandacht aan de versiering van de kruiken.
Details
| Omschrijving: | Kan, S2-kan-3; baardmankruik, smalle ingesnoerde hals; steengoed met zoutglazuur en ijzerengobe; lintoor; bolvormig lichaam; geprofileerde voet; realistisch gezicht op de hals; de baard en wangen zijn gedetailleerd weergegeven; op het lichaam van de kruik zijn opgelegde ranken aangebracht met aan weerszijden bladeren en aan de uiteinden eikels. |
| Materiaal: | Steengoed, zoutglazuur en ijzerengobe. |
| Productie: | Duitsland, Rijnland, Keulen. |
| Datering: | 1520-1540 |
| Afmetingen: | 18 x 14 x 8,5 cm (h x b x diameter bodem) |
| Vindplaats: | Gorinchem, Blijenhoek (1996) |
| Vondstnummer: | BH96V13-1 |
| Vragen? | Ziet u een fout? Of heeft u extra informatie over deze vondst? Laat het ons weten! |
Vindplaats
| Archisnummer(s): | 65911 |
| Topografische Kaart: | 38D |
| Coördinaten: | 126.55/427.10 (centrum) |
| Toponiem: | Blijenhoek |
| Plaats: | Gorinchem |
| Gemeente: | Gorinchem |
| Provincie: | Zuid-Holland |
| Type onderzoek: | Definitief Archeologisch Onderzoek , opgraving. |
| Uitvoerder: | P.M. Floore, Rotterdam |
| Projectleider: | P.M. Floore, Rotterdam |
| Opdrachtgever: | Gemeente Gorinchem |
| Bevoegd gezag: | Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek (ROB) |
| Aanvang onderzoek: | 22 april-7 mei 1996 |
| Vondsten & documentatie: | Gemeentelijk depot voor archeologie Gorinchem |
| DANS: | - |
Documentatie
 |
Hees, C. van (2002) Baardmannen en puntneuzen. Vorm, gebruik en betekenis van gezichtskruiken, Zwolle. WorldCat |
 |
Ostkamp, S. & W. Snip, met bijdagen van J. Koldeweij & R. Mennicken (2023) Baardmankruiken, Bartmann jugs, Bartmannkrüge. Steengoed | Stoneware | Steinzeug 1200-1950, Hoorn, p. 570 afbeelding C.193. WorldCat |
 |
Ostkamp, S., W. Snip (2018) Baardmannen. Eeuwenlang populair drinkgerei, in: Vind Magazine 30, Hoorn, p. 25-35. PDF (4 MB) |
 |
Reineking von Bock, G. (1986) Steinzeug, Kataloge des Kunstgewerbemuseums Köln Band 4, Köln, 3. Auflage, 256. WorldCat |
 |
Unger, I. (2007) Kölner und Frechener Steinzeug der Renaissance. Die Bestände des Kölnischen Stadtmuseums, Publikationen des Kölnischen Stadtmuseums Band 8, Köln. WorldCat |
| Materiaal: | Steengoed |
| Periode: | Nieuwe tijd A: 1500-1650 nC |
| Toepassing: | Eten & drinken |
| Vindplaats: | Blijenhoek (1996) |
