Tabakspijp

Tabakspijp De Beurs van Gorinchem linkerzijde
Tabakspijp De Beurs van Gorinchem achterzijdeTabakspijp De Beurs van Gorinchem achterzijdeTabakspijp De Beurs van Gorinchem voorzijdeTabakspijp De Beurs van Gorinchem hielmerk wapenschild GoudaTabakspijp De Beurs van Gorinchem hielmerk gekroonde 69

Kop van een tabakspijp, pijpaarde (1816-1830)
Logement/koffiehuis De Beurs van Gorinchem

Beschrijving

Tabaks­pijp met aan de rokers­zijde een tekst­lint met hierop de tekst DE BEURS VAN GORIN­CHEM. Deze kwa­li­teits­ta­baks­pijp is gemerkt met de gekroonde 96 en is door Pie­ter Stom­man (1751−1839) in Gouda gepro­du­ceerd. Deze pij­pen­ma­ker maakte meer van dit soort tabakspijpen.

De meest bekende zijn de FELIX MERI­TIS pij­pen maar ook in de pro­vin­cie wer­den dit soort pij­pen besteld. De voor­als­nog bekende pro­duc­ten waarop net zoals dit Gor­cumse exem­plaar een plaats­naam ver­meld staat, maar door een andere Goudse pij­pen­ma­ker zijn gepro­du­ceerd, zijn DE KOORN­BEURS VAN MID­DEL­BURG en DE HAR­MO­NIE TE MAASSLUIS.

De Beurs op de hoek van de Hoogstraat-Kortendijk in Gorinchem

De Beurs op de hoek van de Hoogstraat-Kor­ten­dijk (1913)

Logement De Beurs

De vraag komt dan naar voren waar­voor is deze Gor­cumse tabaks­pijp gemaakt en wat is/​was ‘De Beurs’. Nader onder­zoek leert dat op 21 sep­tem­ber 1816 voor het eerst De Beurs in Gorin­chem in een krant staat ver­meld. In dit geval de Rot­ter­dam­sche Cou­rant een en ander gevolgd door een ver­mel­ding twee dagen later in de Utrecht­sche Cou­rant. Uit deze mel­din­gen blijkt dat een pand is aan­ge­kocht, omge­bouwd en vanaf dat moment als loge­ment is inge­richt. Dit loge­ment is geves­tigd in het beste deel van de stad aan de Hoogstraat.

 Opening van logement De Beurs in de Utrechtsche Courant van september 1816

 Opening van logement De Beurs in de Rotterdamsche Courant van september 1816

Aan­kon­di­gin­gen in de Utrecht­sche- en Rot­ter­dam­sche Cou­rant sep­tem­ber 1816 (bron : Delpher)

Beide aan­kon­di­gin­gen ver­wij­zen naar de koren­markt aan de Haven­dijk, recht tegen­over De Beurs, in het gebied tus­sen de Burgstraat en de Balen­steeg. 1 Lobregt wilde met zijn adver­ten­ties de bemid­delde graan­han­de­la­ren in de regio aanspreken.

Vanaf 1818 wordt in diverse adver­ten­ties en arti­ke­len in de krant De Beurs in Gorin­chem omschre­ven als (voor­naam) logement/​koffiehuis in Hol­land2 en vanaf de jaren der­tig3 nog enkel als kof­fie­huis. Een ver­ge­lijk­bare situ­a­tie met loge­ment de Koorn­beurs in Mid­del­burg waar, zoals hier­voor gemeld, een ver­ge­lijk­bare tabaks­pijp van bekend is.

De Beurs op de hoek van de Hoogstraat-Kortendijk ca. 1900

De Beurs op de hoek Hoogstraat-Kor­ten­dijk (ca. 1900)

Koenraad Lobregt

Het per­ceel tus­sen de Fon­teinst­ei­ger en de Hoogstraat bestond uit drie hui­zen waar­van twee onder één kap. Dit laat­ste dub­bele huis, een voor­ma­lige bur­ge­mees­ters­wo­ning, kocht Koen­raad Lobregt op 6 maart 1816 voor 1.300 gul­den. Het derde huis, direct ten zui­den van de stei­ger, bezat hij toen al.4 In 1868 taxeerde men het totale per­ceel op 13.000 gul­den.5

De Beurs Gorinchem achterzijde aan de Lingehaven gezien vanaf de Visbrug

Ach­ter­zijde gezien vanaf de Vis­brug (ca. 1900)

Koen­raad Lobregt was gebo­ren in Bra­kel als zoon van Step­ha­nus Lobrecht6 en Lijn­tje Smits. Hij over­leed 9 sep­tem­ber 1829 op 52-jarige leef­tijd in De Beurs. Zijn nage­la­ten boe­del werd getaxeerd op 19.750 gul­den.7 Lobregt bezat ook een grote tuin op de west­hoek Kei­zer­straat-Blauwe Toren­straat. Tegen­woor­dig bebouwd met appartementen.

Bombardement

Na het over­lij­den van Lobregt behield De Beurs tot in de Tweede Wereld­oor­log een hore­ca­func­tie. Het was vooral op maan­dag het tref­punt voor land­bou­wers, vee­hou­ders en han­de­la­ren. De plaat­se­lijke nota­ris­sen maak­ten het hen gemak­ke­lijk door er zit­ting te hou­den. 8Op 4 novem­ber 1944 werd het gebouw gebom­bar­deerd tij­dens een geal­li­eerde aan­val op het tegen­over lig­gende kring­huis van NSB-kring 47 Alblas­ser­waard aan de Haven­dijk 14.

Kortendijk met spelende kinderen na het bombardement (1954) Links de plek waar De Beurs stond

Kor­ten­dijk met spe­lende kin­de­ren. Links de plek waar De Beurs stond (1954)

Details

Detailinformatie
Omschrijving:Ovoïde kop (ketel) van een tabakspijp met aan de rokerszijde een tekstlint: DE BEURS VAN GORINCHEM. Hielmerk: gekroonde 96 en Gouds wapenschild. Geglaasd, gebotterd, gehele radering rondom de ketelopening. Productie Pieter Stomman (1751-1839), Gouda.
Materiaal:Pijpaarde
Productie:Nederland
Datering:1816-1830
Afmetingen:4,8 x 2,5 (h x b in cm.)
Vindplaats:Gorinchem, Lingeoever, particuliere vondst (1972).
Vondstnummer:-
Verwerving:Schenking B. Nater, St. Mitre les Remparts.
Permalink:https://www.archeologiegorinchem.com/100-vondsten/tabakspijp-de-beurs-van-gorinchem/
Vragen?Ziet u een fout? Of heeft u extra informatie over deze vondst?
Laat het ons weten!

Vindplaats

Documentatie

Oostveen, J. van (2021) Gorinchem Een oude collectie met tabakspijpen ontsloten, Tiel.Oostveen, J. van (2021)
Gorinchem Een oude collectie met tabakspijpen ontsloten
, Tiel, p. 19-21, 42.
Flipbook | PDF (21 MB)
Materiaal: Pijpaarde
Periode: Nieuwe tijd B:1650-1850 nC
Toepassing: Rookartikel
Vindplaats: Lingeoever